- Στήν μέλλουσα Κρίση θά αποκαλυφθεί σέ μιά στιγμή η κατάσταση του κάθε άνθρωπου καί μόνος του καθένας θά τραβήξει γιά ‘κει που είναι. Καθένας θά βλέπει σάν σέ τηλεόραση τά δικά του χάλια και την πνευματική κατάσταση του άλλου.

Θέμα της παρούσης εισηγήσεως είναι «Τα ιερά μνημόσυνα», δηλαδή οι υπέρ των κεκοιμημένων αδελφών μας δεήσεις της Εκκλησίας. Περιλαμβάνει δε δύο μέρη. Στο πρώτο προσπαθούμε να δώσουμε μια ιστορική εικόνα του θέματος, δηλαδή κάνουμε μια αναδρομή στην περί μνημοσυνών παράδοση και πρακτική της Εκκλησίας απ’ αρχής μέχρις ότου παγιώθηκε η λειτουργική τάξη. Η αναφορά αυτή στην ιστορία, και στην εδώ περίπτωση μας και σε κάθε άλλο λα¬τρευτικό θέμα, δεν γίνεται απλώς από λόγους ιστορικής περιέργειας, αλλά έχει ουσιαστικό λόγο υπάρξεως και καλλιεργείας.

Καρδιά της Μ. Τεσσαρακοστής είναι η θεία λειτουργία των Προηγιασμένων δώρων. Μπορούμε χωρίς υπερβολή να ονομάσομε τη λειτουργία αυτή, μαζί με τα λειτουργικά χειρόγραφα, «Λειτουργία της Μ. Τεσσαρακοστής», γιατί πραγματικά αποτελεί την πιο χαρακτηριστική ακολουθία της ιεράς αυτής περιόδου. Είναι δυστυχώς αλήθεια, ότι πολλοί από τους χριστιανούς αγνοούν τελείως την ύπαρξη της, ή τη ξέρουν μόνο από το όνομα, ή και ελάχιστες φορές την έχουν παρακολουθήσει. Δεν πρόκειται να τους κατηγορήσουμε γι’ αυτό.

Ἱερεύς τις ἦτον εἰς τήν ἐπαρχίαν τοῦ Μεγάλου Βασιλείου καθαρός καί χρήσιμος, ὁ δέ παμπόνηρος διάβολος, ὅπου φθονεῖ πάντοτε τούς δούλους τοῦ Θεοῦ, τί ποιεῖ; Ἦτο τόν καιρόν ἐκεῖνονσιμά εἰς τό σπῆτι τοῦ Ἱερέως μία γυνή μοιχαλίς, καί ὅλως διόλου εἰς τήν διαβολικήν ἀγάπην τῆς μοιχείας παραδεδομένη καί τί ποιεῖ; Παρακινεῖ αὐτήν ὁ διάβολος εἰς ἔρωτα, νά κάμνη αἰσχράν μίξιν μέ τόν δοῦλο τοῦ Θεοῦ τόν Ἱερέα ἐκεῖνον, καί πολύν καιρόν ἐπείραξεν αὐτόν, ὁ δέ Ἱερεύς, ὅταν εἶδεν αὐτήν παντελῶς νικημένην ὑπό τοῦ διαβόλου, φοβούμενος τόν Θεόν, δέν ἔστερξε ποτέ νά συντύχη μέ ἐκείνην.

Αν θέλει να ζήσει κανείς το λειτουργικό πλούτο, το θαυμαστό μυστικό μεγαλείο της Μ. Τεσσαρακοστής, πρέπει να προσπαθήσει να ξεφύγει από την επιφάνεια της. Επιφάνεια είναι αυτό που βλέπομε και που γνωρίζομε όλοι μας κατά τις Κυριακές της Τεσσαρακοστής. Έχουν πράγματι κάτι ιδιαίτερο οι Κυριακές αυτές από τις άλλες Κυριακές του υπολοίπου έτους. Τα ειδικά εορτολογικά θέματα, η υμνογραφία, η λειτουργία του Μ. Βασιλείου, που τελείται αντί της λειτουργίας του Χρυσοστόμου, δίνουν σ’ αυτές ένα ξεχωριστό χρώμα. Αλλά οι Κυριακές της Τεσσαρακοστής είναι οάσεις μέσα σ’ αυτήν. Κατ’ ουσία βρίσκονται έξω από αυτήν. Τη γοητεία της αληθινής Τεσσαρακοστής θα την αισθανθεί κανείς μέσα στο «πέλαγος» ή στην «αυχμηρά έρημο», όπως την ονομάζουν οι Πατέρες, αυτής της ίδιας της Τεσσαρακοστής, δηλαδή των καθημερινών, από τη Δευτέρα ως την Παρασκευή των έξι εβδομάδων που την αποτελούν.

Υπογραμμίζοντας με τον λόγο του ο προφήτης τον τέλειο άνθρωπο, εκείνον που πρόκειται να βαδίσει την σταθερή ζωή, απαρίθμησε μεταξύ των κατορθωμάτων και το: «Να μη δανείζει τα χρήματά του με τόκο». Σε πολλά μέρη της Αγίας Γρα­φής έχει κατηγορηθεί ως αμαρτία αυτό. Και ο Ιεζεκιήλ μεταξύ των μεγάλων κακών τοποθετεί το να λαμβάνει κανείς τόκο και πλεόνασμα (Ιεζ. 18, 8) και ο νόμος κατηγορηματικώς απαγορεύει: «Δεν θα δανείσεις με τόκο τον αδελφό σου και τον πλησίον σου» (Δευτ. 23, 20). Και πάλιν λέγει: «Δόλος με δόλο και τόκος με τόκο» (Ιερ. 9, 6). Και για την πόλη που είναι πλούσια σε πλήθος αμαρτιών τί λέγει ο ψαλμός; «Δεν έλειψε από τις πλατείες αυτής τόκος και δόλος» (Ψαλμ. 54, 12). Και τώρα χαρακτηριστικό της τελειοποιήσεως του ανθρώπου εθεώρησε αυτό το ίδιο ο προφήτης λέγοντας: «Τα χρήματά του δεν τα εδάνεισε με τόκο».

Γράφει ο θεολόγος, Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης

Οι χριστιανοί έχουμε μια πολύ σοβαρή σχέση με τους νεκρούς μας. Συχνά μιλάμε μαζί τους και συνεχώς μιλάμε στο Θεό γι’ αυτούς.

Για την ακρίβεια, για μας, αυτοί που έχουν αφήσει το σώμα τους δεν είναι νεκροί αλλά ζωντανοί (μεταφορικά τους ονομάζουμε «κεκοιμημένους» = αυτοί που έχουν κοιμηθεί) και έτσι τους αντιμετωπίζουμε, ως ζωντανούς, που απλά έχουν φύγει και μένουν σε ένα άλλο μέρος. Τον τόπο, στον οποίο θάβουμε τα σώματά τους, τον ονομάζουμε «κοιμητήριο» (χώρο ύπνου).

εικ: δια χειρός Ειρήνη Ηλιάδου

Πέντε αισθήσεις έχει η ψυχή και πέντε το σώμα. Οι ψυχικές αισθήσεις, είναι νους, διάνοια, γνώμη, φαντασία, και αίσθηση. Οι σοφοί τις ονομάζουν και δυνάμεις. Οι σωματικές αισθήσεις είναι τούτες. Όραση, όσφρηση, ακοή, γεύση, αφή.

Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού

Πρέπει να ξέρουμε ότι ο άνθρωπος είναι διπλός, δηλαδή από σώμα και ψυχή, και έχει διπλές τις αισθήσεις και διπλές τις αρετές τους.

Μάς διηγήθηκε πολιός αγιορείτης ιερομόναχος, πνευματικό παιδί του οσίου γέροντος παπα Φιλάρετου, ηγουμένου της Μονής Κωνσταμονίτου.

«Όταν γέρασε ο π.Φιλάρετος δυσκολευόταν να ανέβει τη σκάλα που οδηγούσε στο ηγουμενείο. Μια φορά πλησιάσαμε αθόρυβα με έναν άλλο νέο μοναχό και τον ακούσαμε να συνομιλεί με κάποιον αόρατο επισκέπτη: «Ευχαριστώ πολύ. Αύριο πάλι εδώ την ίδια ώρα.»

Η Αγία Γραφή πάντα μιλά για τους αγγέλους. Αυτά που μας λέει, τα εξήγησαν και τα ανέπτυξαν οι Πατέρες της Εκκλησίας κι εκείνη (Αγία Γραφή) τα πέρασε στους ύμνους και στις ευχές της. Έγιναν η διδασκαλίατης. Οι άγγελοι ανήκουν στον πνευματικό κόσμο, είναι δημιουργήματα του Θεού και ήρθαν στην ύπαρξη πριν από τον υλικό κόσμο.

Αγαπώ την προσευχή.
Γνωρίζω ότι είναι μεγάλη δυνατότητα να μπορεί να στέκεται ο άνθρωπος ενώπιον του Θεού, να αναφέρει τα προβλήματά του και να ζητεί βοήθεια, ότι είναι μέγιστη τιμή να μπορεί να συνομιλεί με τον άπειρο και παντοδύναμο Θεό ο μικρός και αδύναμος άνθρωπος, ότι είναι πολύ μεγάλο και αποτελεσματικό όπλο στον αγώνα μας, που χαρίζει παρηγοριά, ελπίδα και ανάπαυση στην κουρασμένη ψυχή μας η προσευχή.

Όταν μιλήσεις στους ψευτοχριστιανούς για σκληρή άσκηση στο κορμί και στο πνεύμα για την αγάπη του Χριστού, θυμώνουνε, σε λένε φακίρη, ειδωλολάτρη, βάρβαρο. Αν θέλεις να δοκιμάσεις την πίστη ενός χριστιανού, μίλησέ του για τον ασκητισμό. Ο πιστός θα νοιώσει κατάνυξη, ο χλιαρός, δηλαδή ο ψεύτικος, ο άπιστος, θα διαμαρτυρηθεί. Τί αν λέγει ο Χρι­στός: «Μακάριοι όσοι αφήσανε τα πάντα και μ’ ακολουθήσανε», ή «Η βασιλεία του Θεού βιάζεται και οι βιασταί αρπάζουσιν αυτήν», και πως «θλίψιν έξετε», και πως «στενή και τεθλιμμένη η οδός η απάγουσα εις την ζωήν»; Εμείς θέλουμε να είμαστε Χριστιανοί χωρίς Χριστό, δηλ. χωρίς θλίψη πνευματική, χωρίς να σηκώνουμε τον σκληρό σταυρό, αλλά να περπατάμε στον πλατύν δρόμο.Αυτοί οι ψεύτικοι χριστιανοί, σαν τους μιλά κανένας για σκληρή και στερημένη ζωή, για θυσία, για άσκηση, λένε πως αυτά δεν τα θέλει ο Χριστός, και πως αυτά είναι παρακαμώματα.

Ένας μεγάλος ζωγράφος που λεγόταν Γουλιέλμος Άχτερμαν είχε φτιάξει μια αριστουργηματική εικόνα της Αποκαθήλωσης. Σε αυτήν έχει ζωγραφίσει διάφορους ανθρώπους, να προσπαθούν να κατεβάσουν το σώμα του Χριστού από το σταυρό , όπως το έχουμε και στην εκκλησία την Μεγάλη Παρασκευή. Τότε βγάζουμε τα καρφιά και κατεβἀζουμε το σώμα του Χριστού από το Σταυρό. Εκεί λοιπόν, στην εικόνα αυτή πάει ένας άνθρωπος, την κοιτάζει και λέει:
- Παιδάκι μου, εδώ δεν είσαι συ;