Στην προηγούμενη ομιλία, αγαπητοί μου αναγνώσται, μιλήσαμε για τις καμπάνες. Σήμερα θα μιλήσουμε για τις εικόνες.
Εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και των αγίων υπάρχουν σ’ όλες τις εκκλησίες της Ορθοδοξίας. Στις εκκλησίες των παπικών δεν υπάρχουν εικόνες. Οι παπικοί αντί για εικόνες έχουν αγάλματα. Οι δε προτεστάντες δεν έχουν ούτε αγάλματα ούτε εικόνες· μόνο σταυρό.
Αλλ’ εκείνοι που πιο πολύ μισούν και περιφρονούν τις εικόνες είναι οι ψευδομάρτυρες του Γιεχωβά. Αυτοί κατηγορούν την Εκκλησία μας, ότι με τις εικόνες που έχουμε γινόμαστε ειδωλολάτρες και παραβαίνουμε τη δεύτερη εντολή του Δεκαλόγου που απαγορεύει απολύτως τα είδωλα: «Ου ποιήσεις σεαυτώ είδωλον», λέει (Εξοδ. 20,4).
Ώστε κατά τους χιλιαστάς εμείς οι ορθόδοξοι είμαστε ειδωλολάτρες γιατί έχουμε εικόνες. Τι έχουμε να τους απαντήσουμε; Λίγα θα πούμε εδώ, όσα επιτρέπει ο χώρος.
***
Λένε οι εχθροί των εικόνων, πως οι εικόνες είνε είδωλα και υπάγονται στην απαγόρευση της δευτέρας εντολής.
Αλλά κάνουν λάθος. Κάνουν σύγχυσι ανάμεσα στην εικόνα και στο είδωλο. Άλλο είδωλο, άλλο εικόνα. Είδωλο είνε να πάρης ένα μάρμαρο, να το σκαλίσεις, να του δώσεις κάποια μορφή, και μετά να πεις πως αυτό είνε θεός, να πέσεις και να το προσκυνάς. Έτσι έκαναν οι ειδωλολάτρες. Έκαναν θυσίες, γιατί πίστευαν ότι έτσι ευχαριστούνταν οι θεοί τους. Μα οι θεοί τους ήταν ανύπαρκτοι. Ήταν κατασκευάσματα της φαντασίας τους. Γι’ αυτό και ο προφήτης Δαυίδ, μιλώντας για τους ψεύτικους θεούς των αρχαίων, λέει ότι μάτια έχουν και μάτια δεν έχουν, αυτιά έχουν και αυτιά δεν έχουν (Ψαλμ. 134, 16-17), και ματαίως οι άνθρωποι στέκονται μπροστά τους και κάνουν την προσευχή τους. Αν μπορεί ένα μάρμαρο ή ένα ξύλο ν’ ακούσει, άλλο τόσο μπορούν τα είδωλα ν’ ακούσουν την προσευχή των ανθρώπων. Ήταν μια φοβερή πλάνη του διαβόλου. Κάτω απ’ τα είδωλα κρυβόταν ο διάβολος. Η ειδωλολατρία ήταν δαιμονολατρία.
Αλλ’ εμείς, έχοντα εικόνες, δεν λέμε ότι αυτή η εικόνα είνε θεός. Πρώτα – πρώτα δεν έχουμε καμμία εικόνα που να αναπαριστάνει το Θεό, γιατί ο Θεός είνε αόρατος και δεν μπορεί να ζωγραφιστεί. Αλλ’ όταν ο αόρατος Θεός, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, φόρεσε σάρκα ανθρώπινη και έγινε άνθρωπος, όμοιος μ’ εμάς εκτός από την αμαρτία, και περπάτησε εδώ πάνω στη γη και έπαθε και σταυρώθηκε και αναστήθηκε, τότε ο αόρατος Θεός έγινε ορατός. Ο Χριστός ως Θεός δεν ζωγραφίζεται, αλλ’ ως άνθρωπος ζωγραφίζεται. Μόνο όσοι αρνούνται, ότι ο Χριστός έγινε άνθρωπος με πραγματική ανθρώπινη σάρκα, μπορούν ν’ αρνούνται την εικονογράφηση του Χριστού. Σε ρωτώ: Πιστεύεις ότι ο Χριστός ήρθε σαν άνθρωπος στο κόσμο; Αφού το πιστεύεις, γιατί παραξενεύεσαι όταν, σύμφωνα με όσα γράφουν τα Ευαγγέλια, οι ορθόδοξοι ζωγραφίζουμε το Χριστό άλλοτε την ώρα που διδάσκει, άλλοτε την ώρα που γιατρεύει αρρώστους, άλλοτε την ώρα που ευλογεί τα ψωμιά και τα ψάρια, άλλοτε κάθεται σ’ ένα γαϊδουράκι και μπαίνει τα Ιεροσόλυμα, άλλοτε όταν κάθεται στο τραπέζι και αγιάζει το λύμα, άλλοτε όταν κάθεται στο τραπέζι και αγιάζει το ψωμί και το κρασί, άλλοτε όταν προσεύχεται στη Γεθσημανή, άλλοτε όταν πιάνεται και δικάζεται, άλλοτε όταν σταυρώνεται και ανασταίνεται; Ο Χριστός και όλες οι ορατές ενέργειές του πάνω στη γη ζωγραφίζονται.
Αλλά και ζωγραφίζοντας το Χριστό δε λέμε ότι η εικόνα είνε ο ίδιος ο Χριστός. Όχι! Λέμε ότι η εικόνα του παριστάνει το Χριστό. Που είνε λοιπόν η ειδωλολατρία;
Κάποτε συνάντησα ένα χιλιαστή, που δεν ήθελε ν’ ακούσει για εικόνες. Αντί άλλη απάντηση του είπα να μου δείξη το πορτοφόλι του. Παραξενεύτηκε ο άνθρωπος. Αλλ’ επειδή επέμενα, έβγαλε το πορτοφόλι.
- Τι έχεις μέσα; Τον ρωτώ.
- Λεφτά έχω, απάντησε.
- Μόνο λεφτά έχεις;
Αναγκάσθηκε να ομολογήσει ότι μέσα στο πορτοφόλι έχει και φωτογραφίες της γυναίκας του και των παιδιών του.
- Αυτές, του λέω, δεν είνε εικόνες; Εφ’ όσον εσύ είσαι εναντίον των εικόνων, γιατί δεν τις σχίζεις; Και όχι μόνο στο πορτοφόλι αλλά και στο σπίτι σου, αν έρθω, θα βρω να έχεις φωτογραφίες αγαπητών σου προσώπων. Γιατί λοιπόν έχεις τις φωτογραφίες αυτές; Όπως εσύ δεν σχίζεις και δεν πατάς τις φωτογραφίες του πατέρα και της μάνας σου, έτσι κι εμείς δεν σχίζουμε και δεν πατάμε τις εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και των αγίων.
- Ναι λέει ο χιλιαστής, αλλά σεις τις προσκυνάτε τις εικόνες, ενώ η προσκύνησις ανήκει μόνο στο Θεό.
- Πέφτεις έξω, αγαπητέ μου, του λέω· εμείς μόνο τον Τριάδι Θεό προσκυνούμε και λατρεύουμε. Τις εικόνες δεν τις προσκυνούμε για θεούς. Μη γένοιτο! Η τιμή και ο ασπασμός της εικόνας «διαβαίνει» στο πρωτότυπο, όπως λένε οι πατέρες και διδάσκαλοι της Εκκλησίας μας. Αλλά και συ αν είσαι στα ξένα και πάρεις τις φωτογραφίες των παιδιών σου και της γυναίκας σου, δεν τις φιλάς με συγκίνηση; Το μυαλό και η καρδιά σου δεν πάνε στα πρόσωπα που αγαπάς; Αυτό που κάνεις εσύ δεν το λες ειδωλολατρία, αλλ’ αυτό που κάνουμε εμείς πως το λες ειδωλολατρία; Αλλ’ έτσι είστε εσείς οι χιλιασταί, ψεύτες και απατεώνες. Διαστρεβλώνεται την αλήθεια και κατηγοράτε την Ορθοδοξία, που ό,τι διδάσκει και ό,τι παραδέχεται είνε σύμφωνο με την αληθινή ερμηνεία της Αγίας Γραφής. Αν πάλι υπάρχουν και χριστιανοί που τιμούν τις εικόνες παραπάνω απ’ ότι ορίζει η Εκκλησία, αυτό δεν σημαίνει ότι η Εκκλησία εγκρίνει τις παρεκτροπές και τις καταχρήσεις.
***
Αρχαία παράδοσης είναι οι εικόνες. Μέσα στις κατακόμβες υπήρχαν εικόνες και σύμβολα. Είνε φυσικό ό,τι αγαπάει κανείς να θέλη και να το βλέπει και σαν εικόνα. Εικόνες δε, ζωγραφισμένες από αγίους ανθρώπους, με προσευχές και δάκρυα, όπως οι βυζαντινές, είνε πολύ διδακτικές και ωφέλιμες. Τις βλέπει ο λαός, συγκινείται και προσεύχεται πιο θερμά. Και τέτοια προσευχή κάνει θαύματα. Έτσι εξηγείται πως σε διάφορα προσκυνήματα γίνονται θαύματα. Τα θαύματα τα κάνει η πίστις στο Χριστό. Χωρίς πίστι στο Χριστό κανένα θαύμα δεν γίνεται. Οι ιερές εικόνες είναι τα βιβλία του λαού μας. Ο άνθρωπος που δεν ξέρει γράμματα, βλέπει και διδάσκεται από τις εικόνες. Η ιστορία αναφέρει ότι η αρχή της μετανοίας και επιστροφής του Βουλγαρικού λαού στο Χριστιανισμό οφείλεται σε μια εικόνα. Ήταν η εικόνα που παρίστανε τη μέλλουσα κρίσι. Την έδειξε στο βασιλιά Βόρι, ο ιεραπόστολος Μεθόδιος και του την εξήγησε. Του έκανε τόση εντύπωση, ώστε ο Βόρις πίστεψε στο Χριστό και μαζί του πίστεψε και όλος ο Βουλγαρικός λαός.
Ας φωνάζουν, λοιπόν οι εχθροί των εικόνων. Ας αφρίζουν σαν δαιμονισμένοι οι ψευδομάρτυρες του Γιεχωβά. Ας σχίζουν και ας πατούν τις ιερές εικόνες. Ας βγάζουν από τις εικόνες τα μάτια των αγίων, της Παναγίας, του Χριστού οι άπιστοι και άθεοι. Οι εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και όλων των αγίων δεν θα πάψουν να στολίζουν τους ιερούς ναούς των ορθοδόξων. Η Ορθοδοξία πάντοτε θα νικά.

«ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ» ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ