Ο αββάς Ποιμήν είπε, ότι μια φορά ρώτησε κάποιος τον αββά Παΐσιο: «Τι θα κάνω με την ψυχή μου, πού είναι αναίσθητη και δεν έχει φόβο Θεού»;

«Πήγαινε», απάντησε ο γέροντας, «και υποτάξου σ΄ έναν άνθρωπο πού έχει φόβο Θεού. Η αναστροφή σου μ΄ εκείνον θα σε μάθει κι εσένα να φοβάσαι το Θεό».


* * *

Είπε ο αββάς Μωυσής σ΄ έναν αδελφό: «Έλα, αδελφέ μου, στην αληθινή υπακοή, όπου υπάρχει ταπείνωση, όπου υπάρχει δύναμη, όπου υπάρχει χαρά, όπου υπάρχει υπομονή, όπου υπάρχει μακροθυμία, όπου υπάρχει φιλαδελφία, όπου υπάρχει κατάνυξη, όπου υπάρχει αγάπη. Γιατί όποιος κάνει καθαρή υπακοή, έχει αποκτήσει όλες τις εντολές του Θεού».


* * *

Ο αββάς Ποιμήν είπε: «Μη μετράς τις αρετές σου, αλλά υποτάξου καλύτερα σε κάποιον που ζει ενάρετα».

* * *

Ο αββάς Ιωσήφ ο Θηβαίος είπε, ότι τρία πράγματα είναι πού εκτιμά περισσότερο ο Θεός, το πρώτο, όταν ο άνθρωπος είναι άρρωστος και του έρχονται κι άλλοι πειρασμοί, κι αυτός τους δέχεται ευχαριστώντας τον Κύριο, το δεύτερο, όταν όλα τα έργα γίνονται καθαρά ενώπιον του Θεού, χωρίς να έχουν τίποτα το ανθρώπινο, και το τρίτο, όταν κανείς μένει στην υποταγή πνευματικού πατέρα και απαρνιέται όλα τα δικά του θελήματα, ο τελευταίος έχει ένα στεφάνι παραπάνω.


* * *

Του αββά Μάρκου

Εκείνος που βρίσκεται κάτω από την εξουσία της αμαρτίας, δεν μπορεί μόνος του να νικήσει το σαρκικό φρόνημα, γιατί έχει τον ερεθισμό ακατάπαυστο και εγκατεστημένο μέσα στα μέλη του.

Όσοι είναι εμπαθείς, πρέπει να προσεύχονται και να υποτάσσονται.

Εκείνος που αγωνίζεται με υποταγή και προσευχή εναντίον του σαρκικού θελήματος, είναι αγωνιστής πού μεταχειρίζεται καλή μέθοδο, εκδηλώνοντας τον νοητό πόλεμο με την αποχή από τα αισθητά.


Του αγίου Διαδόχου

Η υπακοή έχει αναγνωριστεί σαν το πρώτο καλό ανάμεσα σ΄ όλες τις βασικές αρετές, γιατί διώχνει την οίηση (δηλαδή τη μεγάλη ιδέα πού έχει κανείς για τον εαυτό του) και γεννάει μέσα μας την ταπεινοφροσύνη.Γι΄ αυτό και σ΄ εκείνους πού τη δέχονται με ευχαρίστηση, γίνεται θύρα που οδηγεί στην αγάπη του Θεού.

Την υπακοή αθέτησε ο Αδάμ, και κατρακύλησε στον αβυσσαλέο τάρταρο. Την υπακοή αγάπησε ο Κύριος, και οικονομώντας τη δική μας σωτηρία, έγινε άνθρωπος και υπάκουσε στον Πατέρα Του μέχρι θανάτου –κι αυτό, ενώ δεν ήταν καθόλου κατώτερος από τη μεγαλωσύνη Εκείνου- για να καταργήσει το έγκλημα της ανθρώπινης παρακοής με τη δική Του υπακοή και να επαναφέρει στη μακάρια και αιώνια ζωή εκείνους πού θα ζήσουν με υπακοή.

Πρώτα λοιπόν γι΄ αυτή την αρετή πρέπει να φροντίζουν, όσοι θέλουν να πολεμήσουν τη διαβολική οίηση. Και αυτή η αρετή, με τον καιρό, θα μας δείξει αλάθητα όλους τους δρόμους των αρετών.


Του αββά Κασσιανού

Ο διάβολος με κανένα άλλο ελάττωμα δεν οδηγεί τόσο στο βάραθρο της απώλειας τον άνθρωπο, όσο με το να τον πείσει να μην καταδέχεται να ρυθμίζει τη ζωή του σύμφωνα με τη διδασκαλία και τις υποδείξεις των Πατέρων, αλλά ν΄ ακολουθεί το δικό του θέλημα. Γιατί αυτός που πορεύεται σύμφωνα με τη δική του κρίση και γνώμη, ποτέ δεν θα προχωρήσει με ασφάλεια, αλλά πολλές φορές θα σκοντάψει και θα πλανηθεί, και, βαδίζοντας λές συνεχώς μέσα στο σκοτάδι, θ΄ αντιμετωπίσει κινδύνους πολλούς και φοβερούς.

Πρέπει να μάθουμε και τούτο, παίρνοντας παραδείγματα και από τις ανθρώπινες τέχνες και επιστήμες: Αν δηλαδή εκείνες, πού αφορούν πράγματα χειροπιαστά, δεν μπορούμε μόνοι μας να τις μάθουμε, αλλά έχουμε ανάγκη από κάποιον, πού θα μας τις διδάξει σωστά και θα μας αναλύσει κάθε πλευρά τους, δεν είναι αφελές και ανόητο να νομίζουμε, ότι την πνευματική τέχνη, πού είναι απ΄ όλες τις τέχνες και τις επιστήμες η πιο δύσκολη κι η πιο επίμοχθη, θα κατορθώσουμε να τη μάθουμε χωρίς δάσκαλο; Γιατί δεν πρόκειται για τέχνη σωματική και ορατή, όπως είναι οι υπόλοιπες τέχνες, που ασχολούνται μόνο με σωματικά ζητήματα, πρόκειται για τέχνη κρυμμένη και αόρατη, καθώς αποβλέπει μόνο στην ψυχή και έχει σκοπό να την κάνει θεοειδή.

Η αποτυχία σ ΄αυτή την τέχνη δεν προκαλεί πρόσκαιρη βλάβη, αλλ΄ απώλεια της ψυχής και αιώνιο θάνατο και κόλαση.


Του αγίου Μαξίμου

Ο Θεός και Λόγος του Θεού και Πατέρα βρίσκεται μυστικά μέσα σε καθεμιά από τις εντολές Του. Ο Θεός και Πατέρας, πάλι, είναι εκ φύσεως όλος αχώριστος σε όλον το Λόγο Του. Εκείνος λοιπόν πού δέχεται μια θεία εντολή και την εφαρμόζει, δέχεται το Λόγο του Θεού πού υπάρχει μέσα σ΄ αυτήν. Εκείνος που δέχθηκε το Λόγο διαμέσου των εντολών, δέχθηκε διαμέσου Αυτού και τον Πατέρα, πού υπάρχει εκ φύσεως μέσα σ΄ Αυτόν, όπως και το Πνεύμα, που επίσης υπάρχει εκ φύσεως μέσα σ΄ Αυτόν.

Γιατί λέει: «Αμήν λέγω υμίν, ο λαμβάνων όντινα πέμψω, εμέ λαμβάνει, ο δε εμέ λαμβάνων, λαμβάνει τον πέμψαντά με» (Ιω. 13:20). Εκείνος λοιπόν πού δέχθηκε εντολή και την τήρησε, δέχθηκε και κρατάει μυστικά μέσα του την Αγία Τριάδα.


Του αγίου Εφραίμ

Επειδή δεν υπομένουμε εκούσια μικρή θλίψη για τον Κύριο, πέφτουμε ακούσια σε πολλές και βαρειές θλίψεις. Και επειδή δεν θέλουμε ν΄ αφήσουμε το δικό μας θέλημα για τον Κύριο, προξενούμε στους εαυτούς μας ψυχική βλάβη και καταστροφή. Και επειδή δεν ανεχόμαστε να ζούμε ή να μπούμε σε υποταγή και εξουδένωση για τον Κύριο, στερούμε τους εαυτούς μας από την παρηγορία των δικαίων. Και επειδή δεν πειθαρχούμε στις νουθεσίες όσων μας βάζουν νόμους για τον Κύριο, γινόμαστε αντικείμενα της χαιρεκακίας των πονηρών δαιμόνων. Και επειδή δεν ανεχόμαστε την αυστηρή τιμωρία, θα μας δεχθεί το καμίνι της άσβεστης φωτιάς, όπου δεν θα υπάρχει πιά ποτέ παρηγορία.