Από το Γεροντικό

Ένας γέροντας είπε:

«Ο άνθρωπος πού έχει κάθε ώρα το θάνατο μπροστά στα μάτια του, νικάει τη μικροψυχία».

* * *

Άλλος γέροντας είπε:

Σε κάθε έργο πού πρόκειται να κάνεις, λέγε πάντα «Αν μ΄ επισκεφθεί τώρα δά ο Θεός, τι γίνεται;» Και πρόσεξε τι θα σου αποκριθεί ο λογισμός. Αν σε κατακρίνει, σταμάτησε αμέσως και ματαίωσε το έργο που έπιασες. Καταπιάσου με άλλο, πού θα το τελειώσεις με σιγουριά. Γιατί ο πνευματικός εργάτης πρέπει να είναι κάθε ώρα έτοιμος να τραβήξει το δρόμο του (προς την αιωνιότητα). Είτε λοιπόν κάθεσαι στο εργόχειρο είτε βαδίζεις στο δρόμο είτε τρως, τούτο λέγε πάντα μέσα σου: «Αν αυτή τη στιγμή με καλέσει ο Θεός, τι γίνεται;» Βλέπε ύστερα τι απάντηση σου δίνει η συνείδησή σου και κάνε χωρίς χρονοτριβή ό,τι σου λέει. Θέλοντας πάλι να μάθεις αν ελεήθηκες, ξαναρώτησε τη συνείδησή σου. Και μη σταματήσεις να ρωτάς, ώσπου να πληροφορηθεί η καρδιά σου και να σου πει η συνείδησή σου: «Πιστεύουμε ότι οπωσδήποτε η ευσπλαγχνία του Θεού θα μας ελεήσει». Πρόσεχε όμως, μήπως η καρδιά σου λέει αυτό το λόγο με δισταγμό. Γιατί κι αν ακόμα έχει επιφυλακτικότητα ίσαμε μια τρίχα, το έλεος του Θεού είναι μακριά από σένα.


* * *


Είπε ο αββάς Ευάγριος:

«Να θυμάσαι πάντα την αιώνια κρίση και να μην ξεχνάς ότι θα πεθάνεις. Έτσι δεν θα υπάρξει ενοχή στην ψυχή σου».


* * *

Είπε ο αββάς Ηλίας:

«Εγώ τρία πράγματα φοβάμαι πάντα: Όταν θα βγαίνει η ψυχή μου από το σώμα, όταν θα βρίσκομαι μπροστά στο Θεό, και όταν θα βγει η απόφαση εναντίον μου».


* * *

Του αγίου Εφραίμ

Αδελφέ, να περιμένεις κάθε μέρα το θάνατό σου και να ετοιμάζεσαι κατάλληλα για την πορεία εκείνη. Γιατί το φοβερό πρόσταγμα θα έρθει όταν δεν θα το περιμένεις. Γιατί το φοβερό πρόσταγμα θα έρθει όταν δεν θα το περιμένεις. Και αλίμονο σ΄ εκείνον πού θα βρεθεί ανέτοιμος. Αν είσαι ακόμα νέος, ο εχθρός σου σπέρνει συχνά λογισμούς σαν κι αυτόν: «Νέος είσαι ακόμη. Απόλαυσε τις ηδονές σου, και στα γεράματά σου μετανοείς. Πόσους τάχα δεν ξέρεις, πού και τις επίγειες ηδονές απόλαυσαν και τα ουράνια αγαθά κέρδισαν ύστερα με τη μετάνοια; Τι θέλεις και λιώνεις το σώμα σου από τόσο μικρή ηλικία, με κίνδυνο ν΄ αρρωστήσεις;» Εσύ όμως εναντιώσου στον εχθρό και πές του: «Διώκτη και εχθρέ της ψυχής μου! Πάψε να μου βάζεις λόγια! Γατί, αν μ΄ αρπάξει ο θάνατος στα νιάτα μου και δεν προφτάσω να γεράσω, τι θ΄ απολογηθώ μπροστά στο βήμα του Χριστού; Να, βλέπω πολλούς νεώτερους να πεθαίνουν και πολλούς ηλικιωμένους να ζουν πολλά χρόνια ακόμη. Άγνωστη είναι στους ανθρώπους η ώρα του θανάτου τους. Αν λοιπόν με προλάβει ο θάνατος, μπορώ να πω τότε στον Κριτή ότι με πήρε νέο, και να μ΄ αφήσει για να μετανοήσω; Μήπως πάλι δεν βλέπω, πως δοξάζει ο Κύριος όσους Τον υπηρετούν από τα νιάτα ως τα γεράματά τους; Να, στον προφήτη Ιερεμία είπε: «Εμνήσθην ελέους νεότητός σου και αγάπης τελειώσεώς σου του εξακολουθείν σε οπίσω αγίου Ισραήλ» (πρβλ. Ιερ. 2:2). Αντίθετα, εκείνον πού συνεχώς, από τα νιάτα ως τα γεράματά του, ακολούθησε το λογισμό της πλάνης, πώς τον αποδοκίμασε ο προφήτης, αν και νέος; «Πεπαλαιωμένε ημερών κακών, νύν ήκασιν αι αμαρτίαι σου, ας εποίεις το πρότερον» (Δαν.Σως.:52). Γι΄αυτό και το Άγιο Πνεύμα μακαρίζει εκείνους πού σηκώνουν το ζυγό της αρετής από τη νεότητά τους (βλ. Θρ.Ιερ. 3:27)… Φύγε λοιπόν από κοντά μου, εργάτη της ανομίας και πονηρέ σύμβουλε. Ο Κύριος και Θεός μου να διαλύσει τις δολοπλοκίες σου και να λυτρώσει κι εμένα από τις επιβουλές σου, με τη δύναμη και τη χάρη Του».

Πάντα λοιπόν, αγαπητέ, να έχεις στο νου σου την ημέρα του τέλους σου. Όταν φτάσεις πιά να πέσεις στην ψάθα σου ψυχομαχώντας - αλίμονο, τι φόβος και τρόμος ζώνει την ψυχή σου τότε, και μάλιστα αν έχει τη συνείδηση να την κατηγορεί!

Αν μέν έχει κάνει κάτι καλό σ΄ αυτή τη ζωή, αν δηλαδή βάσταξε θλίψεις και ατιμώσεις για χάρη του Κυρίου και έκανε όσα είναι ευάρεστα σ΄ Εκείνον, τότε με πολλή χαρά οδηγείται από τους αγίους αγγέλους στους ουρανούς. Γιατί όπως ο εργάτης πού κοπιάζει στη δουλειά ολόκληρη την ημέρα, μ΄ απαντοχή περιμένει τη δωδέκατη ώρα, για να πάρει το μεροκάματό του και να ξεκουραστεί μετά το μόχθο, έτσι ακριβώς και οι ψυχές των δικαίων περιμένουν εκείνη την ημέρα.

Οι ψυχές όμως των αμαρτωλών είναι γεμάτες από φόβο και τρόμο μεγάλο την ώρα εκείνη. Γιατί όπως ο κατάδικος, πού πιάστηκε από τους φύλακες και οδηγείται στο δικαστήριο, καρδιοχτυπάει και τρέμει ολόκληρος στη σκέψη των βασανιστηρίων πού τον περιμένουν, έτσι ακριβώς και οι ψυχές των άδικων ανθρώπων συνταράζονται τότε, καθώς βλέπουν πιά καθαρά το ατέλειωτο μαρτύριο της αιώνιας φωτιάς και τις άλλες τιμωρίες, τις παντοτινές και ατερμάτιστες. Κι αν ο αμαρτωλός πεί τότε σ΄ εκείνους πού τον σέρνουν, «Αφήστε με για λίγο να μετανοήσω», όχι μόνο δεν θα τον ακούσει κανείς, αλλά θα του πούνε κιόλας: «Τότε πού είχες καιρό, δεν μετανοούσες. Και τώρα βεβαιώνεις πώς θα μετανοήσεις; Όταν το στάδιο ήταν ανοιχτό για όλους, δεν αγωνίστηκες. Και θέλεις ν΄ αγωνιστείς τώρα, πού κλείστηκαν όλες οι πύλες και πέρασε ο καιρός του αγώνα; Δεν άκουσες τι είπε ο Κύριος; «Γρηγορείτε, ότι ούκ οίδατε την ημέραν ουδέ την ώραν…» (Ματθ.25:13).

Γνωρίζοντας από τώρα, αγαπητέ, αυτά και τα παρόμοια, ν΄ αγωνίζεσαι όσο έχεις ακόμα καιρό. Και να διατηρείς άσβεστη πάντα τη λαμπάδα της ψυχής σου με την καλλιέργεια των αρετών.

Έτσι, όταν θα έρθει ο Νυμφίος, θα βρεθείς έτοιμος και θα μπεις μαζί Του στον νυφικό θάλαμο, όπως και οι άλλες παρθένες ψυχές, πού έζησαν σύμφωνα με το θέλημά Του (πρβλ. Ματθ. 25:1-13).



Του αββά Ησαΐα


Τρία πράγματα αποκτά με δυσκολία ο άνθρωπος – και είναι αυτά που συντηρούν όλες τις αρετές: το πένθος, τα δάκρυα για τις αμαρτίες του και η θύμηση του θανάτου του. Γιατί όποιος καθημερινά συλλογίζεται το θάνατο και λέει στον εαυτό του, «Μόνο τη σημερινή μέρα έχω να ζήσω σ΄ αυτόν τον κόσμο», αυτός ποτέ δεν θ΄ αμαρτήσει ενώπιον του Θεού.

Όποιος, αντίθετα, ελπίζει πώς θα ζήσει πολλά χρόνια, αυτός θα πέσει σε πολλές αμαρτίες. Ο Θεός φροντίζει να διατηρεί καθαρό από την αμαρτία το δρόμο της ζωής εκείνου, πού ετοιμάζεται να δώσει λόγο για όλες του τις πράξεις στο Θεό. Εκείνος όμως που αδιαφορεί λέγοντας, «Έχω καιρό ως τότε», βρίσκεται δίπλα στους δαίμονες.

Κάθε μέρα, πρίν πιάσεις δουλειά, να θυμάσαι πού βρίσκεσαι και πού πρόκειται να πας όταν χωριστείς από το σώμα. Και μην παραμελήσεις ούτε μια μέρα την ψυχή σου. Να παρακολουθεί προσεκτικά τον εαυτό σου, ώστε πάντα να θυμάται, πάντα να έχει μπροστά στα μάτια του το θάνατο και τα αιώνια κολαστήρια και όσους βασανίζονται και υποφέρουν εκεί. Και να θεωρείς τον εαυτό σου σαν έναν από εκείνους μάλλον παρά από τους ζωντανούς.

Αλίμονό μας! Ενώ πρόκειται να φύγουμε από τη γη, όπου προσωρινά κατοικούμε, καταπιανόμαστε με πολύχρονες φροντίδες για γήινα και φθαρτά πράγματα. Και στον καιρό της αναπόφευκτης αναχωρήσεώς μας από δω, δεν είμαστε ικανοί να κρατήσουμε τίποτα δικό μας.

Αλίμονό μας! Για κάθε πράξη της επίγειας ζωής, για κάθε αργό λόγο, για κάθε πονηρό και ακάθαρτο λογισμό, για κάθε αναθύμηση της ψυχής θα λογοδοτήσουμε στον φοβερό Δικαστή. Ωστόσο, λές και είμαστε ανεύθυνοι, μιάν ολόκληρη ζωή αδιαφορούμε για τις ψυχές μας. Γι΄ αυτό μας περιμένει εκεί η άσβεστη φωτιά της γέενας και το μακρινό σκοτάδι και το ακοίμητο σκουλίκι και ο θρήνος και το τρίξιμο των δοντιών και το αιώνιο ντρόπιασμα μπροστά σε όλα τα ουράνια και επίγεια δημιουργήματα (Ματθ. 5:22, 8:12, Μαρκ. 9:43-48, Β΄Θεσ. 1:8-10).

Αλίμονό μας! Τα κεντρίσματα και τα δαγκώματα των ψύλλων και των κοριών και των ψειρών και των μυγών και των κουνουπιών και των μελισσών δεν τα υποφέρουμε. Δεν φροντίζουμε όμως –ούτε και θέλουμε!- να ξεφύγουμε από τον νοητό δράκοντα, πού καθημερινά μας δαγκώνει και μας ρουφάει και μας καταπληγώνει από παντού με τα φαρμακερά κεντριά του θανάτου. Πώς λοιπόν θα μπορέσουμε να υποφέρουμε τις φοβερές και αιώνιες τιμωρίες;