Η εξωτερική μόρφωση τις περισσότερες φορές βλάπτει, γιατί αναπτύσσει στον άνθρωπο μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του. Η ιδέα μετά αυτή γίνεται ο φράχτης που εμποδίζει την Χάρη του Θεού να τον πλησιάση. Ενώ, όταν ο άνθρωπος πετάξη την μια ιδέα που έχει για τον εαυτό του, την ψεύτικη, τότε ο Καλός και Πλούσιος Πατέρας μας τον πλουτίζει με τις θεϊκές Του φωτεινές ιδέες. Όταν όμως ο ταλαίπωρος άνθρωπος έχη μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του και την κρατάη την ιδέα αυτή στον εγκέφαλο του, συνεχίζει να είναι εγκέφαλος, σάρκα, και αγνοεί την Χάρη του Θεού, το Άγιο Πνεύμα.


Οι πολλές γνώσεις, δηλαδή, υπάρχει φόβος να φουσκώσουν το κεφάλι, να το κάνουν αερόστατο, και να διατρέχη τον κίνδυνο ή να σπάση στον αέρα (με σχιζοφρένεια) ή να γκρεμισθή (με υπερηφάνεια) και να γίνη κομμάτια. Γι΄ αυτό η γνώση θα πρέπη να ακολουθή τον φόβο του Θεού και να συμβαδίζη με την πράξη, για να υπάρχη ισορροπία. Η σκέτη γνώση βλάπτει.

Όταν μπαίνη ο εγωισμός και μιλώ, για να με θαυμάσουν, γιατί εγώ σκέφθηκα καλύτερα, τότε λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι, για να συνέλθω. Όταν όμως αυτό γίνεται συνέχεια, πειράζει. Μια τριχούλα μπαίνει στο μάτι και το ερεθίζει λίγο. Αν μπαίνη συνέχεια, δημιουργεί μεγάλο ερεθισμό. Έτσι και εδώ δημιουργείται πνευματικός ερεθισμός. Όταν ένας άνθρωπος έχη εξυπνάδα και κάνη μια εργασία με ευκολία, πρέπει να διαλύεται μπροστά στον Θεό, να Τον ευχαριστή μέρα-νύχτα που του έδωσε εξυπνάδα, και την κάνει, χωρίς να κουράζεται. Αυτό έλειψε, να μην Τον ευχαριστή!


- Αν όμως, Γέροντα, έχη την γνώμη ότι δεν καταφέρνει τίποτε;

- Τότε τον πειράζει το ταγκαλάκι από την αντίθετη πλευρά. Ρώτησαν την καμήλα: «Ο ανήφορος σ΄ αρέσει ή ο κατήφορος;» Κι εκείνη είπε: «Γιατί, το ίσωμα χάθηκε;»


Αυτοί που δεν έχουν μυαλό είναι καλύτερα. Σ΄ εμάς δόθηκε μυαλό, για να είμαστε καλύτερα, αλλά τι κάνουμε; Θα μας ζητηθή λόγος. Πώς τα οικονομάει ο Θεός! Αυτοί που δεν τους κόβει, είναι χαρούμενοι – και στην άλλη ζωή θα είναι καλύτερα, και αυτοί που έχουν το μυαλό το πολύ βασανίζονται.

- Στην άλλη ζωή, Γέροντα, οι καθυστερημένοι διανοητικά θα είναι καλά, δεν θα είναι λειψοί;


- Τελικά, και το πολύ μυαλό θα γίνη πολτός και το λίγο μυαλό θα γίνη πολτός. Εκεί, στον Ουρανό δεν θα είναι μετά νους. Οι θεολόγοι Άγιοι στον Ουρανό δεν θα είναι σε καλύτερη θέση ως προς την γνώση του Θεού από όσους ήταν διανοητικώς ανάπηροι στην ζωή αυτή. Ίσως στους δεύτερους να δώση ο Δίκαιος Θεός και κάτι παραπάνω, γιατί έζησαν εδώ στερημένοι.