Πάνω, αγαπητοί μου, πάνω στο φρικτό Γολγοθά ο Κύριος ημών Iησούς Χριστός προσέφερε τον εαυτό του θυσία υπέρ «της του κόσμου ζωής και σωτηρίας» Τι σημαίνει τούτο; Είναι το πιο υψηλό αλλά και το πιο δύσκολο για την ανθρώπινη κατανόηση κήρυγμα. Το ότι ο Χριστός σταυρώθηκε για να σώσει τον κόσμο, ούτε οι αρχαίοι Έλληνες με όλη τη σοφία τους μπορούσαν να το καταλάβουν, αλλά ούτε και οι Ίουδαίοι.

Αλλά ότι οι Έλληνες θεωρούσαν μωρία και οι Iουδαίοι σκάνδαλο, αυτό έκρινε η σοφία του Θεού για την σωτηρία του κόσμου. Αν ο Χριστός δεν έχυνε το αίμα του, κανένας αμαρτωλός δεν θα μπορούσε να σωθεί. Ούτε με τις δικές του προσπάθειες ούτε με τις προσπάθειες των άλλων ανθρώπων, αλλά ούτε με τις προσπάθειες αγίων αγγέλων και αρχαγγέλων μπορούσε να σωθεί. Το αίμα του Χριστού, το καθαρό και αμόλυντο από κάθε ίχνος αμαρτίας, αυτό το αίμα έγινε ωκεανός, μέσα στο οποίο πλύθηκαν, πλένονται και θα πλένονται οι ψυχές των ανθρώπων μέχρι της συντέλειας των αιώνων. «Το αίμα Ίησού Χριστού καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας»( Α” Ιωαν. 1, 7).

***

Όποιος πιστέψει την υψίστη αυτή αλήθεια της πίστεως μας, σώζεται με τη χάρι του Θεού. Δεν πρέπει να έχει κανένα δισταγμό.

Η θυσία αυτή του Κυρίου προσφέρθηκε πάνω στο Γολγοθά για όλους τους ανθρώπους ΄όλων των αιώνων. Και είναι τόσο αναγκαία για την σωτηρία των ανθρώπων, ώστε ορίσθηκε από τον ίδιο το Χριστό να επαναλαμβάνεται αναιμάκτως σε όλα τα ιερά θυσιαστήρια της Εκκλησίας. Κάθε φορά που γίνεται η θεία λειτουργία, είναι παρών ο Χριστός, παρών όπως ήταν όταν ετέλεσε το μυστικό δείπνο, ευλόγησε τον άρτο και τον οίνο και κοινώνησε τους μαθητάς. Είναι και τώρα ο Χριστός παρών σε κάθε λειτουργία χωρίς να τον βλέπουμε. Δια μέσου του ιερέως τελεί το μυστικό δείπνο, ευλογεί τον άρτο και τον οίνο και κοινωνεί τους πιστούς. Ναι, σώμα και αίμα Χριστού κοινωνούν οι πιστοί και ο καθένας που κοινωνεί αξίως γίνεται ένας μικρός Χριστός και νικά και θριαμβεύει επάνω σε όλες τις δυνάμεις του εχθρού!

Γι’ αυτό το λόγο η θεία λειτουργία είναι η σπουδαιότερη από όλες τις ιερές ακολουθίες που γίνονται μέσα στον ιερό ναό. Η θεία λειτουργία είναι ο ήλιος της δημόσιας λατρείας. Και όπως γύρω απ’ τον ήλιο κινούνται οι πλανήτες, έτσι και γύρω από τη θεία λειτουργία κινούνται οι άλλες ιερές ακολουθίες. Κέντρο είναι η θυσία του Γολγοθά. Και για τη μεν θεία λειτουργία θα κάνουμε με τη βοήθεια του Θεού ιδιαίτερο λόγο σε μια άλλη σειρά κηρυγμάτων, για τις δε άλλες ακολουθίες θα πούμε λίγες λέξεις εδώ.

***

Η προσευχή, όπως είπαμε και σε άλλες ομιλίες, η προσευχή πρέπει να είναι συνεχής και αδιάλειπτος. Όπως δεν περνάει λεπτό της ώρας χωρίς ο άνθρωπος να αναπνεύσει, έτσι δεν πρέπει να περνάει λεπτό της ώρας χωρίς ο άνθρωπος να θυμάται το Θεό. « Μνημονευτέον Θεού μάλλον η αναπνευστέον», έλεγε ένας μεγάλος πατέρας της εκκλησίας και « Αδιαλείπτως προσεύχεσθε », κήρυττε ο απόστολος Παύλος. Μέσα στην ιερή ατμόσφαιρα που δημιουργεί η προσευχή πρέπει να ζεί και να αναπνέει ο χριστιανός.

Το «Αδιαλείπτως προσεύχεσθε » εφαρμόζει με τις ιερές ακολουθίες. Βέβαια η ιδανική προσευχή, συνδεδεμένη με τι μέγα μυστήριο της θείας κοινωνίας, είναι η θεία λειτουργία , που περιέχει όλα τα είδη της προσευχής, και δοξολογία και ευχαριστία και δέηση. Αλλά και οι άλλες ιερές ακολουθίες είναι και αυτές προσευχές. Ο Δαυίδ, ο ένδοξος βασιλιάς του Ισραήλ, αν και ήταν απασχολημένος με τόσες φροντίδες για τη διοίκηση του βασιλείου, όμως έβρισκε καιρό όχι μία αλλά πολλές φορές την ημέρα να προσευχηθεί. «Έπτάκις της ημέρας ηνεσά σε, Κύριε», λέει στους ψαλμούς.

Η Εκκλησία καθώς βλέπει κανείς στο ωραίο βιβλίο της Ωρολόγιο, έχει ορίσει σ’ όλο το εικοσιτετράωρο ορισμένες ώρες που κάθε πιστός καλείται να προσευχηθεί στο Θεό. Οι ώρες αυτές είναι οι εξής.

1. Το μεσονυκτικό. Τα μεσάνυχτα, δηλαδή πρέπει ο χριστιανός να προσεύχεται παρακαλώντας το Θεό να τον διαφυλάξει από τους πειρασμούς της νύχτας. Είναι πολύ συγκινητικό μέσα στη βαθειά νύχτα να ψάλλεται « Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός…»

2. Μετά το μεσονυκτικό, προτού να ανατείλει ο ήλιος, αρχίζει η ακολουθία του όρθρου.

3. Μετά τον όρθρο είναι η πρώτη ώρα. Η ώρα αυτή κατά το εβραϊκό ωρολόγιο αντιστοιχεί με τη δική μας 6η πρωϊνή. Είναι η ώρα που ο ήλιος ανατέλλει και διαλύει τα σκοτάδια της νύχτας. Γι’ αυτό στο τέλος της ακολουθίας αυτής ο ιερέας λέει την εξής ευχή.

« Χριστέ, το φώς το αληθινόν, το φωτίζον και αγιάζον πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμο, σημειωθήτω εφ’ ημάς το φώς του προσώπου σου, ίνα εν αυτώ οψώμεθα φώς το απρόσιτον και κατεύθυνον τα διαβήματα ημών προς εργασίαν των εντολών σου πρεσβείας της παναχράντου σου μητρός και πάντων σου των αγίων . Αμήν».

4. Μετά έρχεται η τρίτη ώρα. Η ώρα αυτή είναι η 9η πρό μεσημβρίας. Είναι η ώρα που το Πνεύμα το Άγιο εν είδει πυρίνων γλωσσών ήλθε και εκάθισε είς τας κεφαλάς των αποστόλων και τους ανέδειξε διδασκάλους όλης της οικουμένης. Γι’ αυτό την ώρα αυτή ψάλλεται και το τροπάριο:

«Ευλογητός εί, Χριστέ ο Θεός ημών, ο πανσόφους τους αλιείς αναδείξας καταπέμψας αυτοίς το Πνεύμα το Άγιον και δι’ αυτών την οικουμένην σαγηνεύσας φιλάνθρωπε, δόξα σοι.»

5. Μετά την τρίτη έρχεται η έκτη ώρα. Η εκκλησιαστική αυτή ώρα αντιστοιχεί με την 12η μεσημβρινή. Είναι η ώρα που ο Χριστός σταυρώθηκε για την σωτηρία των ανθρώπων. Αυτό το γεγονός θυμίζει η έκτη και ψάλλεται το τροπάριο:

«Ο εν έκτη ημέρα τε και ώρα τω σταυρώ προσηλώσας την εν τω παραδείσω τολμηθείσαν τω Αδάμ αμαρτίαν, και των πταισμάτων ημών το χειρόγραφον διάρηξον, Χριστέ ο Θεός και σώσον ημάς».

6. Μετά έρχεται η ένατη ώρα. Η ώρα αυτή αντιστοιχεί με την 3η μετά μεσημβρίαν. Είναι η ώρα που ο Χριστός πάνω στο σταυρό είπε το«τετέλεσται» και παρέδωκε το πνεύμα στον ουράνιο Πατέρα. Γι’ αυτό και ψάλλεται το τροπάριο : «Ο εν τη ενάτη ώρα δι’ ημάς σαρκί του θανάτου γευσάμενος, νέκρωσον της σαρκός ημών το φρόνημα, Χριστέ ο Θεός, και σώσον ημάς».

7. Μετά την ένατη ώρα έρχεται ο εσπερινός. Αλλά για τον εσπερινό και τον όρθρο θα κάνουμε ειδικό λόγο στις επόμενες δύο ομιλίες.

Μετά τον εσπερινό έρχεται η ιερή ακολουθία που λέγεται απόδειπνο. Με την ακολουθία αυτή κλείνει το πρόγραμμα της ημέρας και ο πιστός ετοιμάζεται για ύπνο.

Εκτός όμως από αυτές τις ακολουθίες του εικοσιτετραώρου υπάρχουν και άλλες ακολουθίες, όπως είναι οι ακολουθίες των επτά μυστηρίων, του αγιασμού, ο παρακλητικός κανών, μικρός και μέγας, η ακολουθίας της θείας μεταλήψεως, η νεκρώσιμος ακολουθία και προπαντός οι ιερές ακολουθίες της Μ. Εβδομάδος.

***

Μακάριος ο χριστιανός που διαθέτει χρόνο, παρακολουθεί ή και διαβάζει μόνος του τις ιερές αυτές ακολουθίες. Διδάσκεται, εμπνέεται και εξυψώνεται, καθαρίζεται και αγιάζεται.

Η Εκκλησία είναι το πιο διδακτικό και ωραίο σχολείο, το σχολείο του Θεού. Όσοι τακτικά φοιτούν στο σχολείο αυτό του Χριστού γίνονται πραγματικά σοφοί και νικούν όλους τους ψευτοφιλοσόφους του κόσμου. Γιατί αληθινή φιλοσοφία είναι η διδαχή της Εκκλησίας, πούνε σκορπισμένη σαν χρυσάφι σ’ όλες τις ακολουθίες.
«ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ» ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ