Κάθε σπίτι, αγαπητοί μου, κάθε σπίτι, και το φτωχότερο ακόμα, έχει σκεύη, δηλαδή αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τις καθημερινές ανάγκες του σπιτιού. Έτσι υπάρχουν σκεύη μαγειρικά για την παρασκευή των φαγητών, σκεύη επιτραπέζια όπως είναι τα πιάτα, τα κουτάλια, τα μαχαίρια, κ.τ.λ. Σκεύη μπορούμε ακόμα να πούμε πως είναι τα έπιπλα, που είναι χρήσιμα και αυτά για τη λειτουργία ενός σπιτιού. Όσο πλουσιότερο είναι το σπίτι, τόσο τα σκεύη του είναι πολυτιμότερα. Έχουμε ακούσει πως στα τραπέζια των μεγιστάνων και των βασιλέων του αρχαίου και του νέου κόσμου πιάτα, ποτήρια, κουτάλια, κ.τ.λ. είναι από χρυσάφι και λαμποκοπούν. Είναι τα λεγόμενα σερβίτσια. Σήμερα δε με την πολυτέλεια που έχει επικρατήσει, όλα σχεδόν τα σπίτια συναγωνίζονται, πιο θα έχει τα πολυτιμότερα σερβίτσια.

***
Αλλ’ εκτός απ’ τα σπίτια αυτά υπάρχει κι ένα άλλο σπίτι που ’ναι ανώτερο από όλα. Δεν κατοικεί σ’ αυτό άνθρωπος. Είναι σπίτι του Θεού. Οίκος Θεού ονομάζεται. Είναι ο ναός, η εκκλησία. Και όπως στα σπίτια, έτσι και στην εκκλησία πρέπει να υπάρχουν ορισμένα σκεύη. Και επειδή αυτά χρησιμοποιούνται για ιερό σκοπό, ξεχωρίζουν και ονομάζονται ιερά σκεύη.
Πολύτιμα ιερά σκεύη μεγάλης αξίας είχε στα προ Χριστού χρόνια ο ναός του Σολομώντος. Ένας ασεβής βασιλιάς, ο Ναβουχοδονόσορ, κυρίευσε τα Ιεροσόλυμα, πήγε στο ναό του Σολομώντος και πήρε τα ιερά σκεύη που χρησιμοποιούσε ο αρχιερεύς και οι ιερείς στις θυσίες και τα μετέφερε στα ανάκτορά του. Ο υιός του Βαλτάσαρ σε συμπόσιο με διεφθαρμένες γυναίκες τα μεταχειρίστηκε ο αθεόφοβος σαν να ’ταν κοινά σκεύη. Για την ασέβειά του αυτή τιμωρήθηκε πρεπόντως. Επίσης πολύτιμα σκεύη μεγάλης αξίας είχε κι ο ναός της Αγίας Σοφίας, κατασκευασμένα από χρυσάφι και στολισμένα με πολύτιμα πετράδια που λαμποκοπούσαν. Αλλά και αυτά τα ιερά σκεύη κατά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως τα πήραν οι Τούρκοι και τα μόλυναν.
***
Τα ιερά σκεύη είναι πολλά. Είναι το θυμιατό, το μυροδοχείο, το δισκάριο, ο αστερίσκος, η λόγχη, η λαβίδα, οι δίσκοι του αντιδώρου, ο σταυρός της ευλογίας, το δισκοπότηρο, το ζέον, το αρτοφόριο, η κολυμβήθρα, το αντιμήνσιο και άλλα. Όλα αυτά χρειάζονται για να γίνεται η θεία λειτουργία και τα άλλα μυστήρια.
Δεν θα μιλήσουμε εδώ για όλα τα ιερά σκεύη, γιατί η ομιλία θα μακρύνει πολύ. Θα μιλήσουμε μόνο για τα πιο σπουδαία.
Πρώτα για την κολυμβήθρα. Πρέπει να ξέρουμε πως στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού δεν υπήρχαν κολυμβήθρες. Όσοι ήθελαν να βαφτιστούν πήγαιναν σε μέρη όπου υπήρχαν τρεχούμενα νερά, σε λίμνες και ποτάμια, κι εκεί βαφτίζονταν. Έτσι κάναμε κι εμείς όταν το 1968 μας αξίωσε ο Θεός να βαφτίσουμε στο Σακουλέβα ποταμό τους 100 ατσιγγάνους και ο μικρός μας ποταμός έγινε νέος Ιορδάνης.
Αργότερα στην αρχαία Εκκλησία για ευκολία των χριστιανών, για να μην τρέχουν στα ποτάμια και στις λίμνες, έκαναν τα λεγόμενα βαπτιστήρια, που ’χαν σχήμα σταυρού. Αλλά για τα βαπτιστήρια μιλήσαμε αλλού.
Τα βαπτιστήρια υπήρχαν όσον καιρό οι άνθρωποι βαφτίζονταν σε μεγάλη ηλικία. Αλλ’ όταν ο Χριστιανισμός επικράτησε και οι άνθρωποι βαφτίζονταν πια στη νηπιακή ηλικία γιατί γεννιόντουσαν από χριστιανούς γονείς, τότε κατάργησαν τα βαπτιστήρια και κατασκεύασαν τις κολυμβήθρες. Οι κολυμβήθρες είναι σκεύη φτιαγμένα από μέταλλο, συνήθως μπρούντζο, και πρέπει ο χώρος τους που γεμίζει νερό να ’ναι τόσος, ώστε να χωράει όλο το σώμα του παιδιού που βαπτίζεται. Αμαρτάνει δε πολύ ο ιερεύς εκείνος που δεν φροντίζει να βαφτίζει όλο το κορμί του παιδιού μέσα στ’ αγιασμένα νερά. Στο σημείο αυτό ας δούμε τι λέει ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός:
«Άγιοι ιερείς, πρέπει να έχετε κολυμβήθρας μεγάλας εις τας εκκλησίας, έως οπού να χώνεται όλον το παιδίον μέσα, να κολυμβά οπού να μην μείνει ίσα με του ψύλλου το μάτι άβρεχο, διατί και εκεί προχωρεί ο διάβολος και δια τούτο τα παιδιά σας σεληνιάζονται, δαιμονίζονται, έχουν φόβον, γίνονται κακορίζικα, διατί δεν είναι καλά βαπτισμένα. Όποιος θέλει να κάμει δια την ψυχήν του από την ευγενίαν σας καμίαν κολυμβήθραν, ας σηκωθή απάνω να του το ειπώ πως πρέπει να την κάμει και να βάλω όλους τους χριστιανούς να τον συγχωρήσουν, να λάβει μίαν συγχώρησιν οπού να έδινε χίλια πουγγιά δεν την εύρισκε».
***
Με το αγιασμένο νερό της κολυμβήθρας γινόμαστε χριστιανοί. Με άλλο δε ιερό σκεύος της Εκκλησίας, το άγιο δισκοπότηρο, τρεφόμαστε με τροφή αθάνατη. Η δε τροφή αυτή είναι η θεία κοινωνία, είναι το άχραντο σώμα και το τίμιο αίμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ο οποίος θυσιάσθηκε στο Γολγοθά υπέρ όλου του κόσμου. Και όπως χωρίς βάπτισμα δεν μπορείς να λέγεσαι χριστιανός, έτσι χωρίς θεία κοινωνία δεν μπορείς να ζήσεις τη χριστιανική ζωή. Το είπε ο ίδιος ο Χριστός: «Αυτός που τρώει το σώμα μου και πίνει το αίμα μου έχει ζωή αιώνια» (Ιωάν. 6,54). Μην πεις πως αυτό που ’ναι στο άγιο δισκάριο είναι ψωμί και πως αυτό που ’ναι στο άγιο ποτήριο είναι κρασί. Όχι! Γιατί το Πνεύμα το Άγιο που αγιάζει το νερό της κολυμβήθρας, αυτό το ίδιο κάνει αυτό το μεγάλο θαύμα. Τι απορείς; Δεν βλέπεις πως νερό πίνεις και αίμα γίνεται; Πως γίνεται αυτό; Δεν είναι ένα θαύμα; Πίστευε στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό, στα θεϊκά του λόγια που έχουν τη δύναμη να κάνουν θαύματα. Προσπάθησε να κοινωνείς, αλλά να κοινωνείς αξίως. Αλλά γι’ αυτό το θέμα θα μιλήσουμε σε άλλη ομιλία.
Το δισκοπότηρο είναι το ιερότερο σκεύος της αγίας μας Εκκλησίας. Αλλοίμονο σ’ αυτόν που θα τ’ αγγίξει με μολυσμένα χέρια! Αλλοίμονο σ’ όποιον κοινωνήσει ανάξια! Οι ευλαβείς χριστιανοί αφιερώνουν σήμερα στις εκκλησίες δισκοπότηρα μεγάλης αξίας. Αλλ’ υπήρχε εποχή που οι χριστιανοί ήταν πολύ φτωχοί και δεν είχαν τη δύναμη ν’ αγοράζουν δισκοπότηρα χρυσά και ασημένια. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας τα δισκοπότηρα στις ταπεινές μας εκκλησιές ήταν ως επί το πλείστον ξύλινα. Αλλά τα δισκοπότηρα αυτά τα κρατούσαν άγιοι ιερείς, που είχαν χρυσή καρδιά και κοινωνούσαν από αυτά χριστιανοί που έλαμπαν σαν το καθαρό χρυσάφι.
***
Άλλο σκεύος ιερό είναι το αρτοφόριο. Το αρτοφόριο είναι μια μικρή μετάλλινη θήκη και μέσα στη θήκη αυτή υπάρχει ο άγιος άρτος που ετοιμάζεται τη Μεγάλη Πέμπτη και απ’ αυτόν τον άγιο άρτο παίρνει ο ιερεύς και κοινωνεί τους αρρώστους, που δεν μπορούν να έρθουν στην εκκλησία να κοινωνήσουν. Μεγάλη προσοχή πρέπει νάχει ο ιερεύς για τον αγιασμένο αυτόν άρτο και όταν τον ετοιμάζει, αλλά και όταν τον μεταφέρει στα σπίτια των χριστιανών. Αλλ’ ο ευσεβής χριστιανός δεν περιμένει την τελευταία ώρα να κοινωνήσει. Είναι πάντοτε προετοιμασμένος και κοινωνεί συχνά τα άχραντα μυστήρια.
Τέλος δυο λέξεις για το αντιμνήσιο. Είναι ένα μικρό τετράγωνο ύφασμα, που έχει πάνω ζωγραφισμένα τα πάθη του Κυρίου και στις γωνίες του 4 ευαγγελιστάς. Είναι αγιασμένο κατά την τελετή των εγκαινίων ενός ναού, πάνω σε αυτό τελείται η θεία λειτουργία σε ναούς και ξωκλήσια που δεν έχουν ακόμα εγκαινιασθεί. Αλλά και σε εγκαινιασμένους ναούς υπάρχει το αντιμνήσιο πάνω στην αγία τράπεζα.
***
Χριστιανοί του αιώνος τούτου! Φροντίζεται τα σερβίτσια των σπιτιών σας νάνε καθαρά και πολύτιμα. Πόσο περισσότερο πρέπει όλοι, κληρικοί και λαϊκοί, να φροντίζουμε, ώστε τα ιερά σκεύη, -ας επιτραπεί η έκφρασης- τα άγια αυτά σερβίτσια να λάμπουν από καθαριότητα! Ακάθαρτες κολυμπήθρες και ακάθαρτα γενικώς σκεύη δείχνουν πως δεν αγαπάμε και δεν σεβόμαστε το Θεό.

«ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ» ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ