Η Εκκλησία, αγαπητοί, η Εκκλησία δεν είναι ένας οργανισμός, όπως είναι οι οργανισμοί που φτιάχνουν οι άνθρωποι για ορισμένους σκοπούς. Όχι. Είναι ένας οργανισμός, που ξεχωρίζει απ’ όλους τους οργανισμούς της γης. Είναι ένας οργανισμός, που ιδρύθηκε απ’ το Θεό.
Ιδρυτής είναι ο Θεάνθρωπος, ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, που κατέβηκε στη γη, έγινε άνθρωπος, συναναστράφηκε με τους αμαρτωλούς ανθρώπους, δίδαξε, έκανε θαύματα, σταυρώθηκε, αναστήθηκε και αναλήφθηκε στους ουρανούς. Πνεύμα Άγιο ήρθε τη μέρα της Πεντηκοστής και οι μαθηταί του Χριστού, οι ψαράδες της Γαλιλαίας, πήραν δύναμη υπερφυσική και γεμάτοι ιερό ενθουσιασμό σαν αετοί έτρεξαν σ’ όλη την οικουμένη και στις διάφορες πόλεις του αρχαίου κόσμου ίδρυσαν εκκλησίες. Και το ουράνιο δένδρο, ο Χριστιανισμός, ξάπλωσε τα κλαδιά του σ’ ανατολή και δύση, βορρά και νότο. Μέγα μυστήριο η Εκκλησία!
***
Θεοσύστατο ίδρυμα, πνευματικός οργανισμός η Εκκλησία του Χριστού. Πνευματικός και ο σκοπός της Εκκλησίας. Ποιος είναι ο σκοπός της; Η σωτηρία των ψυχών. Ο σκοπός αυτός ξέρουμε πως δεν εντυπωσιάζει πια τον κόσμο. Ο κόσμος ακούει σωτηρία ψυχών και μένει ψυχρός και αδιάφορος. Άλλοι σκοποί και άλλα ιδεώδη συγκινούν τον άνθρωπο σήμερα. Μια νίκη π.χ. της ποδοσφαιρικής ομάδος που υποστηρίζει τον συγκλονίζει, τον κάνει να πετάει απ’ τη χαρά του. Μικροί και ασήμαντοι σκοποί. Αλλά για κείνον που τον φώτισε το Άγιο Πνεύμα και είδε το φως και την αλήθεια και πίστεψε στο Χριστό, για τον άνθρωπο αυτό δεν υπάρχει άλλος σκοπός και άλλο ιδανικό απ’ την Εκκλησία του Χριστού.
Και σας ρωτώ: Υπάρχει στον κόσμο πιο πολύτιμο πράγμα απ’ την ψυχή του ανθρώπου; Αν αυτή χαθεί, τι έχει να ωφεληθεί ο άνθρωπος, κι’ αν ακόμα μαζέψει όλο το χρυσάφι του κόσμου και γίνει ο πλουσιότερος στη γη; Ή τι θα ωφεληθεί αν ανεβεί στις πιο ψηλές θέσεις ή αν σπουδάσει και γνωρίσει όλες τις επιστήμες; Μπροστά στο θάνατο όλα αποδεικνύονται μια ματαιότητα. Ματαιότητα ο πλούτος, ματαιότητα η δόξα, ματαιότητα οι ηδονές και οι διασκεδάσεις, ματαιότητα κι’ αυτή ακόμα η γνώσης. Η ψυχή πρέπει να σωθεί, πρέπει να λυτρωθεί απ’ την αμαρτία. Η ψυχή πρέπει ν’ απαλλαγεί, όπως λένε οι ψυχολόγοι, απ’ το άγχος, τη φοβερή αγωνία των ημερών μας που δημιουργεί μέσα στα βάθη της ψυχής του ανθρώπου τα αισθήματα της ενοχής και του φόβου για το αύριο. Σκλάβα η ψυχή κλαίει και αναστενάζει και ζητάει τον ελευθερωτή της. Αλλά ποιος θα την ελευθερώσει; – Ο Χριστός, απαντούν οι αιώνες.
Πνευματικός οργανισμός η Εκκλησία αποβλέπει στη σωτηρία των ψυχών. Μια ψυχή ελεύθερη απ’ τις κακίες και τα πάθη μπορεί κι’ εδώ ακόμα στη γη να δημιουργήσει μια νέα τάξη πραγμάτων, να συντελέσει όσο κανένας άλλος στην ευτυχία και ευδαιμονία της ανθρωπότητας. Ψυχή του κόσμου είναι η Εκκλησία.
Πνευματικός οργανισμός η Εκκλησία, πνευματικά και τα μέσα που μεταχειρίζεται, όπως η διδασκαλία, ο λόγος του Θεού, και τα μυστήρια. Δωρεάν τα προσφέρει σ’ όσους θέλουν τη σωτηρία τους. «Δωρεάν ελάβετε, δωρεάν δότε», είναι η εντολή του Χριστού, του ιδρυτού της Εκκλησίας (Ματθ. 10, 8).
***
Πνευματικός ο σκοπός της Εκκλησίας, πνευματικά τα μέσα, αλλά πνευματικά πρέπει νάνε και τα όργανα της Εκκλησίας, που καλούνται να συνεχίσουν το θείο έργο του Ιδρυτού της. Και όργανα της Εκκλησίας είναι οι κληρικοί, για τους οποίους μιλήσαμε σε προηγούμενες ομιλίες. Αλλά για να είναι πνευματικοί άνθρωποι οι κληρικοί, πρέπει νάνε ανώτεροι της ύλης, ανώτεροι χρημάτων, να μισούν τη φιλαργυρία και να ζουν φτωχοί και απέριττοι, όπως ο Χριστός. Και τέτοιοι ήταν οι κληρικοί στην αρχαία Εκκλησία. Και αν παρουσιαζόταν κανένα κρούσμα φιλαργυρίας και πλεονεξίας, ελεγχόταν και επατάσσετο. Ο φιλάργυρος κληρικός δεν είχε θέση στην Εκκλησία. Θεωρούνταν σαν άλλος Ιούδας, που πούλησε το Χριστό για τριάντα αργύρια.
Την πνευματικότητα της αγίας Εκκλησίας και με τα λόγια και με τα έργα τους κηρύττουν οι κληρικοί της αρχαίας Εκκλησίας.
Υπάρχουν σήμερα κληρικοί πνευματικοί; Βλέπουμε και σήμερα ιερείς που δεν παρασύρονται απ’ το ρεύμα της ύλης, αλλά παρ’ όλες τις δυσκολίες και τα εμπόδια κρατούν την πνευματικότητά τους και μπορούν σαν τον απόστολο Πέτρο να πουν κι’ αυτοί: «Αργύριον και χρυσίον ουχ υπάρχει μοι, ο δε έχω τούτο σοι δίδωμι εν τω ονόματι Ιησού Χριστού του Ναζωραίου έγειρε και περιπάτει». Ξέρω στην περιφέρειά μας έναν ιερέα φτωχό, πολύ φτωχό, με γυναίκα και πολλά παιδιά. Είναι πνευματικός άνθρωπος. Παρ’ όλο που παίρνει μικρό μισθό, αγωνίζεται και κρατάει την πνευματικότητά του. Τελεί δωρεάν όλα τα μυστήρια. Δραχμή δεν παίρνει. Δεν παίρνει τυχερά. Αν κανένας προθυμοποιηθεί να του δώσει κάτι, αμέσως με πολύ ταπείνωση λέει: «Όχι, εγώ δεν παίρνω τίποτε. Ότι θέλεις να δώσεις δώστα στην εκκλησία που το έχει τόσες ανάγκες». Κι οι χριστιανοί, που βλέπουν ένα τέτοιο αφιλάργυρο πνευματικό άνθρωπο, συγκινούνται και δίνουν στην εκκλησία διπλάσια και τριπλάσια. Και ενώ ο παπάς είναι φτωχός, η εκκλησία είναι πλούσια σε έργα αγάπης και ευποιίας.
Ευτυχισμένες είναι οι ενορίες που χουν τέτοιους πνευματικούς ιερείς. Και, δόξα το Θεό, το παράδειγμα που αναφέραμε δεν είναι μοναδικό.
***
Η Ορθόδοξος Εκκλησία, που θέλει οι κληρικοί της να στέκονται ψηλά και να μην ανακατεύονται με λεφτά, όρισε σε κάθε ναό που λειτουργεί να υπάρχουν λαϊκά πρόσωπα, που να βοηθούν την εκκλησία στον οικονομικό τομέα. Γιατί ο ναός σαν κτίριο έχει διάφορες ανάγκες, συντήρησης και επισκευής, όπως κάθε κτίριο εάν δεν το κοιτάξουν θα ερημώσει και θα καταστραφεί. Και οι χριστιανοί προσφέρουν για το ναό διάφορα ποσά. Τα χρήματα αυτά, αν τα έπαιρνε ο ιερευς και τα διαχειριζόταν μόνος του υπήρχε φόβος να κατηγορηθεί πως κλέβει και σπαταλά τα χρήματα. Και αν μια τέτοια κατηγορία πιστευτεί, ο ιερεύς δεν μπορεί πια να σταθεί. Γι’ αυτό υπάρχουν οι επίτροποι. Αυτοί εισπράττουν τα έσοδα της εκκλησίας. Και σύμφωνα με τους νόμους και τους κανονισμούς ξοδεύουν τα χρήματα όπου πρέπει και κάθε χρόνο δίνουν απολογισμό και ελέγχονται.
Οι επίτροποι προσφέρουν υπηρεσίες στην Εκκλησία. Υπάρχουν δε επίτροποι, που είναι ευσεβείς και έχουν ζήλο για την πρόοδο της Εκκλησίας και πολύ κομπιάζουν. Και αν σήμερα υπάρχουν όμορφοι ναοί, που τους βλέπει κανείς και χαίρεται, αυτό οφείλεται κατά μέγα μέρος και στο ζήλο των επιτρόπων, που αναπτύσσουν μεγάλη δραστηριότητα για να μαζέψουν χρήματα να χτιστεί ο ναός. Ξέρω έναν επίτροπο, παρόλα τα γηρατειά του, προκειμένου να χτιστεί ο ναός του χωριού του, ταξίδεψε στο εξωτερικό και έφτασε μέχρι απομακρυσμένη πόλη της Ευρώπης για να κάνει εκεί έρανο ανάμεσα στους συμπατριώτες του.
Στα πνευματικά λοιπόν οι κληρικοί, στα υλικά και οικονομικά οι λαϊκοί επίτροποι. Αλλά και στον οικονομικό τομέα, που έχουν ταχθεί οι επίτροποι και στον τομέα αυτό ποτέ δεν πρέπει να ξεχνούν, πως η εκκλησία δεν είναι ένας οικονομικός οργανισμός, δεν είναι «μπεζαχτάς» δεν είναι μαγαζί, αλλά πνευματικός οργανισμός, που και αυτά τα χρήματα που δίνουν οι χριστιανοί γίνονται έργα να δοξάζεται ο Θεός και να ευεργετούνται οι άνθρωποι. Έτσι και η ύλη μέσα στο πνευματικό οργανισμό της εκκλησίας γίνεται όργανο του πνεύματος.

«ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΝΑΟΣ» ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ ΚΑΝΤΙΩΤΟΥ