Τις τελευταίες δεκαετίες, η Ελλάδα – πιθανόν λόγω και της γεωγραφικής της θέσης – έγινε ο τόπος πολλών μεταναστών από διαφορετικές χώρες του κόσμου, με διαφορετική κουλτούρα και το κυριότερο με διαφορετική θρησκευτικότητα, η οποία λόγω άγνοιας ξένιζε και ξενίζει πολλούς από τους γηγενείς Έλληνες.
Προς βοήθεια λοιπόν της κατανόησης της διαφορετικής κουλτούρας και θρησκευτικότητας των μεταναστών που ήδη πολλοί από αυτούς είναι και γείτονές μας, είναι και το παρακάτω άρθρο που δημοσιεύουμε, το οποίο ασχολείται με τα ιερά βιβλία των θρησκειών, ούτως ώστε ο αναγνώστης να πάρει μία γεύση τι περίπου πρεσβεύει η κάθε θρησκεία. Επιθυμώντας το άρθρο μας να είναι ολοκληρωμένο παραθέτουμε στο τέλος «το Βιβλίο των Νεκρών» που δεν ανήκει σε μια συγκεκριμένη θρησκεία αλλά σε πολλές. Τις θρησκείες τις έχουμε με αλφαβητική σειρά, όπως και τα βιβλία τους, οπότε ο αναγνώστης, πατώντας πάνω σε όποια θρησκεία επιθυμεί, οδηγείται αμέσως σε αυτή. Στην αρχή δημοσιεύουμε και ένα παγκόσμιο χάρτη με την κατανομή της κάθε θρησκείας. Πιστεύουμε πως παραδίδουμε στο αναγνωστικό μας κοινό, που τόσο μας στηρίζει όλα αυτά τα χρόνια, μία από τις πιο ολοκληρωμένες δουλειές μας. Πριν σας αφήσουμε να απολαύσετε την έρευνά μας, αξίζει να αναφέρουμε πόσο είναι πληθυσμιακά η κάθε θρησκεία. Επικαλεστήκαμε την τελευταία απογραφή που βρήκαμε, που είναι από το έτος 2009:

Παγκόσμιος Χάρτης των Θρησκειών

1. Αβαντάνας: Ιερό βιβλίο του Βουδισμού, στο οποίο εξαίρεται ο ρόλος των Μποντισάττβες. Οι Μποντισάττβες είναι λαμπρά όντα, τα οποία προχωρούν να γίνουν φωτισμένοι δηλαδή Βούδες. Ενώ όμως έχουν την δυνατότητα να εισέλθουν στην Νιρβάνα, τον Παράδεισο τρόπο τινά των Βουδιστών, εξακολουθούν με τη θέλησή τους να παραμένουν στον φθαρτό αυτό κόσμο από συμπόνια προς τα άλλα όντα να τα βοηθήσουν και να συμβάλλουν στην σωτηρία τους. Η λέξη αβαντάνα σημαίνει την πράξη που είναι άξια σεβασμού και θαυμασμού, η οποία μπορεί να είναι είτε η αυτοθυσία ενός ατόμου για το καλό των συνανθρώπων του είτε η οικοδόμηση ενός ιερού του Βούδα. Τα «Αβαντάνας» περιέχουν διηγήσεις που αποδίδονται στον Βούδα και έχουν ηθικό χαρακτήρα. Είναι γραμμένα στην σανσκριτική γλώσσα. Κύριο δίδαγμά τους είναι ότι «από λευκές πράξεις προέρχονται λευκοί καρποί και από μαύρες μαύροι».
2. Κα – τζιουρ, Ταν – τζιουρ: Συλλογές ιερών βιβλίων του Ταντρικού ή Βατζραγιάνα Βουδισμού. Οι συλλογές αυτές βασίζονται κυρίως στην Θιβετιανή βουδιστική γραμματεία, στην οποία στηρίζεται κυρίως ο Ταντρικός Βουδισμός και αναπτύχτηκε από τον 8ο αιώνα μ.Χ. και μετά όταν άρχισαν οι μεταφράσεις από τα Σανσκριτικά πρότυπα. Η «Κα – τζιουρ» (bka – ‘gyur) είναι συλλογή από 100 τόμους με περιεχόμενα το μοναχικό κανόνα και ταντρικά κείμενα. Η «Ταν – τζιουρ» (bs Tan – ‘gyur) αποτελείται από 225 και περιλαμβάνει υπομνήματα και ποικίλες θρησκευτικές πραγματείες.
3. Κανόνας Πάλι: Ιερό βιβλίο του ενός από τους τρεις κλάδους του Βουδισμού του Τεραβάντα. Ονομάστηκε έτσι από τη γλώσσα στην οποία έχει συνταχτεί. Ονομάζεται επίσης «Τιπίτακα» ή στα Σανσκριτικά «Τριπίτακα», κάτι αντίστοιχο με τον ελληνικό όρο «τρίπτυχο», που σημαίνει «Τρεις Κάλαθοι». Αποτελείται από τις συλλογές «Βινάγια Πίτακα» η οποία είναι ο μοναχικός κανόνας που περιέχει τις αρχές και τις υποχρεώσεις της βουδιστικής μοναχικής ζωής, τη «Σούττα Πίτακα» που εκθέτει τη βουδιστική διδασκαλία, απηχώντας βασικά το κήρυγμα του Βούδα, και την «Αμπιντάμμα Πίτακα», συλλογή που περιέχει αναλύσεις, ερμηνείες και ταξινομήσεις φιλοσοφικών και ψυχολογικών θεωριών. Ο κανόνας αυτός οριστικοποιήθηκε το 1ο π.Χ. αιώνα στη Σρι Λάνκα (Κεϋλάνη) με βάση προγενέστερο κανόνα που ήταν γραμμένος στη γλώσσα Μαγκάντι και ο οποίος είχε διαμορφωθεί στη 3η βουδιστική Σύνοδο.
4. Κινέζικη Τριπίτακα: Συλλογή του Μαχαγιάνα Βουδισμού. Πρέπει όμως να ειπωθεί εδώ πως ο Μαχαγιάνα Βουδισμός, αντίθετα με τον Τεραβάντα Βουδισμό δεν διαθέτει κανόνα ιερών βιβλίων, ο οποίος να διαμορφώθηκε με απόφαση βουδιστικής Συνόδου. Έτσι ο πιστός ανάλογα σε ποια σχολή ανήκει δίνει ιδιαίτερη έμφαση και σημασία σε ορισμένα από τα πολλά κείμενα του Μαχαγιάνα Βουδισμού. Αυτά αποτελούν ογκωδέστατη γραμματεία, της οποίας η δημιουργία άρχισε πριν 2.000 σχεδόν χρόνια. Ελάχιστο μόνο μέρος της διατηρείται στα Σανσκριτικά, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της είναι μεταφράσεις σε διάφορες γλώσσες κυρίως στα Κινεζικά, όπως η «Κινέζικη Τριπίτακα». Η διάταξή της είναι παρόμοια με αυτής του «Κανόνα Πάλι». Χωρίζεται λοιπόν, στο «Μοναχικό Κανόνα» (Λου), «Διδασκαλία» (Τσινγκ) και «Σχολαστική φιλοσοφία» (Λουν). Πρόκειται ουσιαστικά για ολόκληρη βιβλιοθήκη από ιερά και θύραθεν κείμενα. Ο παλαιότερος κατάλογος της «Κινέζικης Τριπίτακα», από τις αρχές του 6ου μ.Χ. αιώνα, αναφέρει 2.113 έργα. Η τελευταία ιαπωνική έκδοση η Taisho που έγινε το 1924 – 1929 εκτείνεται σε 55 τόμους, ο καθένας από τους οποίους έχει περίπου 1000 σελίδες. Αργότερα μάλιστα δημοσιεύτηκε και συμπλήρωμα 35 τόμων.

1. Αγκάμας: Ιερά ινδουϊστικά κείμενα που περιέχουν διδασκαλίες και λατρευτικά τυπικά. Είναι γνωστά 100 βισνουιστικά, 28 σιβαϊτικά και 77 σακτικά Αγκάμας.
2. Αρανυάκας: Ινδικά ιερά βιβλία. Η ονομασία τους σημαίνει «Βιβλία του Δάσους» δηλαδή προορισμένα να τα μελετάει κάποιος στην μοναξιά του δάσους. Οι «Αρανυάκας» συνεχίζουν τα πιο γνωστά βιβλία του Ινδουϊσμού τις «Βραχμάνες» και πραγματεύονται κατά κανόνα θέματα θυσιαστικού μυστικισμού και συμβολισμού.
3. Βαγκαβαντγκίτα ή Μπαγκαβάτ – Γκιτά: Ινδουϊστικό θρησκευτικό ποίημα, που η επιγραφή του σημαίνει «Άσμα του Υψίστου» και που αποτελείται από 700 στίχους που ενσωματώθηκε αργότερα στο περίφημο έπος του Ινδουϊσμού «Μαχαβαράτα». Θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας ποίησης, εφάμιλλο των Ομηρικών Επών και του Άσμα Ασμάτων της Βίβλου. Η σύνθεσή του τοποθετείται ανάμεσα στον 2ο αιώνα π.Χ. και στο 2ο αιώνα μ.Χ. και έχει σχολιαστεί από τους μεγάλους δασκάλους της θεολογίας του Ινδουϊστικού θεού Κρίσνα, ως το κυριότερο ιερό κείμενο αυτής της ομολογίας. Η «Βαγκαβαντγκίτα» διαπραγματεύεται όσα ειπώθηκαν υπό μορφή διαλόγου μεταξύ του βασιλιά Ντριταράστρα και του ηνιόχου του Σαντζάγια, για μια μάχη που έγινε ανάμεσα σε δυο συγγενείς αλλά αντίπαλες φυλές της ΒΔ Ινδίας, από τις οποίες η μία έχει στις τάξεις της τον Αρτζούνα γιο του θεού Ίντρα. Ο Σαντζάγια μεταφέρει στον βασιλιά του τον διάλογο μεταξύ του Αρτζούνα και του θεού Κρίσνα, ο οποίος στην αρχή παρουσιάζεται σαν θνητός, αλλά αργότερα αποκαλύπτει την πραγματική του φύση. Στο έργο γίνεται συστηματική αναφορά στην πρακτική των θυσιών που αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της ινδικής θρησκευτικής παράδοσης, στης οποίας τα πλαίσια, το έργο τοποθετεί και τη Γιόγκα, μέθοδο για την προσέγγιση της πραγματικότητας, που η «Βαγκαβαντγκίτα» ταυτίζει με την απόλυτη αρχή του σύμπαντος το αποκαλούμενο «Βράχμαν». Υπεράνω του «Βράχμαν», κατά το έργο, βρίσκεται το Θείο, το Απόλυτο, που μπορεί να κάνει αισθητή την παρουσία του με όποιο τρόπο αυτό θελήσει. Προς το τέλος το έργο παίρνει φιλοσοφικό χαρακτήρα και πραγματεύεται κυρίως τη θεωρία της γνώσης και τις ιδιότητες της φύσης. Ο διάλογος μεταξύ του πρίγκιπα Αρτζούνα και του Κρίσνα καθορίζεται από το θεό, ο οποίος έτσι προσφέρει στο θνητό συνομιλητή του την θεία έκλαμψη και τον κάνει να δεχτεί να δώσει την τελική μάχη, που θα φέρει τον θρίαμβο στη φυλή των Παντάβας.
4. Βέδα ή Βέδες: Συλλογή από τα αρχαιότερα ιερά βιβλία του Ινδουϊσμού και ταυτόχρονα τα αρχαιότερα σε ολοκληρωμένη μορφή σωζόμενα κείμενα της οικογένειας των ινδο – ευρωπαϊκών γλωσσών. Το όνομα Βέδα δηλώνει τη γνώση και προέρχεται από την ρίζα vid-, από την οποία παράγονται το ελληνικό ειδέναι = γνωρίζω και το λατινικό videre = βλέπω και το γερμανικό Wissen = γνώση. Τα βιβλία που την αποτελούν θεωρούνται από τους Ινδουϊστές θεόσταλτα και περιλαμβάνουν ύμνους και ωδές, διατάξεις που ρυθμίζουν τις τελετές και τις θυσίες, λυρικές προσευχές, μαγικούς τύπους και επωδούς. Αυτά τα βιβλία αρχικά μεταδίδονταν από γενιά σε γενιά προφορικά και αργότερα καταγράφτηκαν. Η συλλογή χωρίζεται σε τέσσερα τμήματα, που το καθένα διαδόθηκε από διαφορετική σχολή του Ινδουϊσμού: «Ριγκ – Βέδα», «Γιατζούρ - Βέδα», «Σάμα - Βέδα» και «Αθάρβα - Βέδα». Υπάρχουν διαφορές απόψεων ως προς την χρονολόγησή τους. Η επικρατούσα για την «Ριγκ – Βέδα» είναι ότι αυτή ανήκει στο 1000 π.Χ. αν και μερικοί από τους ύμνους της φαίνεται πως υπήρχαν ήδη από το 1500 π.Χ. Τα βεδικά κείμενα είναι βέβαια θρησκευτικού περιεχομένου, φωτίζουν όμως ταυτόχρονα, εκτός από την ιστορία της θρησκείας, και τις κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις των λαών της Ινδικής χερσονήσου της παλιότερης εποχής, χωρίς βέβαια να παρέχουν ακριβή χρονολογικά στοιχεία. Πρόκειται κυρίως για τις φυλές των Αρίων, πολεμικών φυλών από το Ιράν, που εισέβαλαν στην ΒΔ Ινδία γύρω στο1500 π.Χ. και προχώρησαν προς τα ανατολικά και τα νότια.
Από τα τέσσερα τμήματα της συλλογής η «Ριγκ – Βέδα» είναι η αρχαιότερη και η σπουδαιότερη σε θρησκευτική σημασία και περιέχει 1.028 ύμνους (Σούκτα), συνολικά 10.562 στροφές, που αποτελούν 10 βιβλία (Μαντάλα). Οι ύμνοι έχουν ποικίλη έκταση, ο πιο σύντομος, ο πιο εκτεταμένος πενήντα οκτώ. Πρόκειται βέβαια για συνθέσεις διαφορετικών εποχών, που περιέχουν εγκώμια στους θεούς, προσευχές, κατάρες και μυθικές διηγήσεις. Σ’ αυτές γίνονται επικλήσεις σε πολλούς θεούς, οι σπουδαιότεροι όμως από αυτούς είναι ο Ίντρα ο βασιλιάς των θεών και ο Αγκνί ο θεός της φωτιάς. Πολλοί ύμνοι περιέχουν λυρικές περιγραφές για το άναμμα της φωτιάς, τις προσφορές, την προετοιμασία και τη σπονδή (Σόμα). Λίγοι ύμνοι περιλαμβάνουν ιστορικές περιγραφές, μυθικά θέματα και πολύ λίγο κοσμογονικές και εσχατολογικές διδασκαλίες. Ιεραρχία σε ορισμένο πάνθεο δεν υπάρχει. Οι θεότητες παρουσιάζονται να επηρεάζονται από τις προσευχές και τις θυσίες των ανθρώπων και σε αντάλλαγμα να προσφέρουν πλούτο, περιουσία σε ζώα και τύχη στον πόλεμο, ενώ η αμαρτία θεωρείται ως δεσμός, που καταργείται με τον τελετουργικό καθαρμό. Κατά τον ύμνο 10,90 η δημιουργία του κόσμου είναι αποτέλεσμα θυσίας και διαμελισμού ενός αρχέγονου ανθρώπου (Πουρούσα), που από τα μέλη του δημιουργήθηκε το σύμπαν. Αυτός ο ύμνος αντιπροσωπεύει το κοινωνικό πρότυπο των τεσσάρων τάξεων (Βάρνα), αφού κατά την περιγραφή του, οι Βραχμάνες – οι ιερείς του Ινδουϊσμού – προέρχονται από το στόμα του διαμελισμένου, οι Ξατρίες, η βασιλική και στρατιωτική τάξη, από τα χέρια του, οι Βαϊσίες, έμποροι, από τους μηρούς του και οι Σούντρες, κατώτερη τάξη, από τα πόδια του.
Η «Γιατζούρ - Βέδα» αποτελείται από 5 τμήματα, από τα οποία τα 4 πρώτα χαρακτηρίζονται ως μαύρη «Γιατζούρ - Βέδα» και το πέμπτο ως λευκή «Γιατζούρ - Βέδα». Η μαύρη περιλαμβάνει πεζά ερμηνευτικά κείμενα και η λευκή, μεταγενέστερη από τη μαύρη, λατρευτικούς τύπους και προσευχές. Το ιδιαίτερο στοιχείο της είναι οι τύποι θυσιών (Γιατζούρ).
Η «Σάμα - Βέδα» αποτελείται από τρία έμμετρα βιβλία, και τέσσερις συλλογές ασμάτων. Το περιεχόμενό της είναι σε μεγάλο μέρος παρμένο από την «Ριγκ – Βέδα», έχει μελωδία αρκετά πρωτόγονη και αναφέρεται σε διατάξεις που ρυθμίζουν τις τελετές και τις θυσίες. Η «Ριγκ – Βέδα», η «Γιατζούρ - Βέδα» και η «Σάμα - Βέδα» αποτελούν ενότητα, γνωστή ως «Τριβέδα», την οποία κάθε Βραχμάνος θα πρέπει να κατέχει καλά.
Η «Αθάρβα - Βέδα», το τέταρτο τμήμα, είναι γραμμένη σε πεζό λόγο, αποτελείται από 20 βιβλία, περιλαμβάνει μαγικούς τύπους και επωδές και διασώθηκε σε δυο τύπους, τη «Σαουνάκα», που είναι η πιο πλατιά διαδεδομένη, και την «Παιπαλάντα», την οποία ακολουθούν σήμερα μόνο μερικές οικογένειες στην Ορίσα, ένα ομόσπονδο κράτος στην ανατολική Ινδία. Επίσης περιέχει κοσμογονικές διδασκαλίες, που όμως δεν βρίσκονται στο επίπεδο της «Ριγκ – Βέδα». Έτσι σε έναν ύμνο της ο χρόνος (κάλα) θεωρείται η αρχή όλων των πραγμάτων, ενώ στο βιβλίο των ύμνων «Ροχίτα», ο Ροχίτα = κόκκινος δηλ. ο ήλιος, εξυμνείται ως αρχή του κόσμου.
5. Βεδάντα: Ο τίτλος του βιβλίου αυτού σημαίνει «Το τέλος της “ Βέδας”». Είναι μια συλλογή από 108 Ινδουϊστικά, μικρά θρησκευτικά και φιλοσοφικά κείμενα, που ανήκουν στις παλαιότερες «Ουπανισάδες» λέξη που σημαίνει μυστικές συνεδριάσεις και είναι κάτι αντίστοιχο με την Καινή Διαθήκη του Χριστιανισμού.
Όταν οι Βραχμάνες, οι ιερείς του Ινδουϊσμού, οδήγησαν την Βεδική θρησκεία σε άκρατο τελετουργισμό, η θρησκεία κατάντησε μια τεχνική, που ενδιέφερε μόνο την τάξη των ιερέων και δεν μπορούσε να ικανοποιήσει ούτε τις ανάγκες του απλού λαού, που αναζητούσε μια πίστη και μια παρηγοριά, ούτε τις ανάγκες των μορφωμένων, που ερευνούσαν για την αρχή των πραγμάτων και για την ουσία της ζωής. Έτσι οι ανώτερες τάξεις όχι μόνο αρνήθηκαν την νεκρή τελετουργία, αλλά δημιούργησαν μια πνευματική κίνηση, που βρήκε την έκφρασή της στις «Ουπανισάδες».
Η «Βεδάντα» είναι γραμμένη σε πεζό λόγο και διανθισμένη με διδακτικές και κατά περίπτωση λυρικές στροφές. Τα αρχαιότερα, μεγαλύτερα και σημαντικότερα κείμενά της είναι η «Μπριχανταρανυάκα Ουπανισάδα» και η «Τσαντόγκια Ουπανισάδα». Τα κείμενα αυτά αναφέρονται στα προβλήματα του «Είναι» και του «μη Είναι» δηλαδή της ύπαρξης ή της μη ύπαρξης, και ειδικότερα παρουσιάζουν το Άτμαν, την ψυχή τρόπο τινά του Ινδουϊσμού, του κάθε ατόμου όχι ως θνητό εγώ, αλλά ως μυστική παρουσία πάνω από τον τόπο και τον χρόνο, πέρα από κάθε πάθος και ενιαίο, παρόλο που αυτό υπάρχει σε όλα, ταυτιζόμενο έτσι με το Βράχμαν, δηλαδή την εσχάτη αρχή του σύμπαντος. Για πρώτη φορά με την «Βεδάντα», η σωτηρία δεν προκύπτει από την τελετουργική πράξη, αλλά από τη γνώση. Το πρόβλημα που τίθεται εδώ είναι να βρεθεί η εξήγηση, του πως προκύπτει η ανθρώπινη και κοσμική δυαδικότητα μεταξύ του «Είναι» και του «Γίγνεσθαι», χρόνου και αιωνιότητας, Άτμαν (εδώ το Άτμαν εκλαμβάνεται ως η «παγκόσμια ψυχή») και πραγμάτων. Ήδη σε μερικές «Ουπανισάδες» αυτή η διαδικασία συσχετίζεται από τη μία με το Κάρμα, δηλαδή τις πράξεις που έκανε εν ζωή το άτομο και του προσέδωσε ανάλογα θετική ενέργεια ή αρνητική ενέργεια, και από την άλλη με την Αβίντια, την άγνοια. Έτσι υποστηρίζεται, πως από την άγνοια προκύπτει η πράξη, ότι κάθε πράξη σέρνει μια αλυσίδα από σκέψεις και ενέργειες, ότι μόνο η γνώση μπορεί να οδηγήσει στην απελευθέρωση από τον φθαρτό κόσμο που ζούμε και ότι το Κάρμα, ορίζει πως οι πράξεις της ύπαρξης του κάθε ατόμου προκαθορίζουν αναγκαστικά την νέα ύπαρξη που θα γεννηθεί από την μετενσάρκωση ή μετεμψύχωση. Η βασική θεωρία της «Βεδάντα» είναι μονιστική. Σύμφωνα με αυτή, το μόνο πραγματικό είναι το «Βράχμαν» ή «Άτμαν», που δεν εκφράζεται, ούτε ορίζεται, ενώ ο κόσμος των φαινομένων δηλ. η εξωτερική ύπαρξη (φύση κ.λ.π.) είναι μια πλάνη, μια ψευδαίσθηση, που αποκαλείται «Μάγια».
6. Βραχμάνες: Ιερά κείμενα των Ινδών, τα οποία είναι σχόλια στα άλλα ιερά κείμενα του Ινδουϊσμού τις «Βέδες» και η σύνταξη των «Βραχμάνων» ανάγεται γύρω στο 700 π.Χ. περίπου. Το κύριο περιεχόμενό τους είναι η ερμηνεία των τρόπων της θυσίας, της σημασίας τους και της σχέσης της κάθε μιας θυσίας με τα κοσμικά, φυσικά και άλλα στοιχεία και φαινόμενα.
Στο κλάδο του Ινδουϊσμού που εκπροσωπείται από τη Βεδική θρησκεία η καθαρή τελετουργία κερδίζει βαθμιαία, ολοένα και μεγαλύτερη σημασία. Έτσι στους ύμνους της «Σάμα - Βέδας» και της «Γιατζούρ - Βέδας» η πράξη της θυσίας βρίσκεται στο κέντρο βάρους της θρησκευτικότητας που εκδηλώνει ο πιστός, ενώ η θεότητα, στην οποία η θυσία αναφέρεται περνάει σε δεύτερη θέση. Αυτή η υποχώρηση της θεότητας σε σχέση με τη τελετουργία βρίσκει το απόλυτό της στις «Βραχμάνες». Οι κανόνες (βίντι) και οι επεξηγήσεις τους (αρθαβάντα) έχουν προκύψει από τις συζητήσεις των βεδικών σχολών. Πολλές φορές μάλιστα συμπλέκονται τα κείμενα των «Βεδών» με αυτά των «Βραχμάνων». Λόγου χάρη η «Σάμα - Βέδα» περιέχει δύο «Βραχμάνες» ή στη λευκή «Γιατζούρ - Βέδα» ανήκει η «Σαταπάθα – Βραχμάνα».
Οι θεοί στις «Βραχμάνες» είναι οι ίδιοι με τους θεούς της Βεδικής θρησκείας μόνο που κάποιοι από αυτούς αλλάζουν ονόματα και προορισμό όπως π.χ. ο Σίβα καθιερώνεται με το όνομα Ρούντρα κ.λ.π. Η Κοσμογονία βασίζεται στο μύθο του Πρατζαπάτι, της θεότητας δηλαδή που δημιούργησε τον άνθρωπο και ο οποίος μέσω του ασκητισμού (τάπας) απελευθερώνει τον κόσμο. Στις «Βραχμάνες» επίσης γίνεται και το πρώτο βήμα για τη βασική διδασκαλία της μετεμψύχωσης, αφού προβάλλεται για πρώτη φορά η ιδέα πως τα καλά έργα μπορούν να επιδράσουν στη ζωή των καλών και αυτών που είχαν προσφέρει θυσίες, με αποτέλεσμα στο υπερπέραν να βρουν ένα νέο θάνατο, επομένως και μια νέα γέννηση.
Ακόμα οι «Βραχμάνες» αποτελούν την αρχική φάση της ινδικής φιλοσοφίας καθώς και εννοιών οι οποίες αργότερα θα αποκτήσουν μεγάλη σημασία, όπως οι έννοιες ρούπα (μορφή, ορατό) και νάμα (όνομα, αόρατο, εσωτερική ουσία).
7. Γκιταγκοβίντα: Ιερό βιβλίο του Ινδουϊσμού, το εξοχότερο δείγμα θρησκευτικής – ερωτικής ποίησης της Ινδίας, έργο του «θαυματουργού» ποιητή της Βεγγάλης, Τζαγιαντέβα (12ος αιώνας μ.Χ.). Σ’ αυτό περιγράφεται ο έρωτας της Ράντα και του θεού Κρίσνα, η μεταξύ τους ζηλοτυπία, ο χωρισμός τους και η επανένωσή τους. Η Ράντα ήταν η πιο αγαπημένη από τις ερωμένες – συζύγους του Κρίσνα. Του αποδίδεται και μυστικό νόημα, καθώς η Ράντα συμβολίζει την ψυχή, που θέλγεται από το θεό.
8. Μαχαβαράτα: Το ένα από τα δύο μεγαλύτερα εθνικά έπη της Ινδίας – το άλλο είναι η Ραμαγιάνα -, που είναι η βασική πηγή για τη γνώση του Ινδουϊσμού. Ασχολείται με τη διαμάχη του μυθικού γένους των Καουράβας με το άλλο μυθικό γένος των Παντάβας. Περιέχει επίσης τεράστιο υλικό από μυθικές, κοσμολογικές, ηθικές και φιλοσοφικές παραδόσεις του Ινδουϊσμού. Αποδίδεται στον αοιδό Βυάσα, που θεωρείται πως κωδικοποίησε και τα άλλα ιερά βιβλία του Ινδουϊσμού, τις «Βέδες» και τις «Πουράνας». Αποτελείται από 100.000 τα αποκαλούμενα «σλόκας» και διαιρείται σε 18 βιβλία. Συγκρινόμενο με τα θαυμαστά έπη του Ομήρου την «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια» πρέπει η «Μαχαβαράτα» να είναι περίπου δεκαπλάσια. Η θρησκευτική του σημασία είναι πολύ μεγάλη για τους πιστούς του Ινδουϊσμού και αυτό φαίνεται και από την εξής πρόταση που περιέχεται στην αρχή του: «Όποιος ακούσει αυτό το άσμα, λυτρώνεται από κάθε αμάρτημα που έκανε με τον λόγο του, την πράξη του ή το μυαλό του».
9. Ουπανισάδες: Σημαίνουν «μυστικές συνεδριάσεις» και είναι Ινδουϊστικά ιερά κείμενα που ως υπομνήματα και συμπληρώσεις στις «Βέδες» συνεχίζουν τις συλλογές «Αρανυάκας» και «Βραχμάνες». Πρόκειται για κείμενα διαφόρων εποχών και αποτελούν την κύρια πηγή του Βραχμανισμού. Η σχέση τους απέναντι στις «Βέδες» είναι κατ’ αντιστοιχία κάτι ανάλογο με τη σχέση της Καινής Διαθήκης απέναντι στην Παλιά. Οι «Ουπανισάδες» τονίζουν την ενότητα του Άτμαν και του Βράχμαν και χαρακτηρίζονται από το γεγονός πως στα θρησκευτικά πράγματα δίνουν προτεραιότητα στη γνώση έναντι οτιδήποτε άλλου.
10. Πουράνας: Η λέξη σημαίνει «αρχαίες διηγήσεις». Είναι ιερά βιβλία του Ινδουϊσμού, ανάλογα με τις «Βέδες» του Βεδισμού και του Βραχμανισμού. Υπάρχουν 18 διαφορετικές Πουράνες, από τις οποίες σπουδαιότερες θεωρούνται η Πουράνα του Βαγκαβάτ και η Πουράνα του θεού Βίσνου. Η σύνταξη αυτών των διαφόρων ιερών βιβλίων χρονολογείται από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, ωστόσο είναι αυτονόητο πως μεγάλο μέρος του υλικού τους ανάγεται σε παλιότερες εποχές. Σύμφωνα με παλιό ορισμό, κάθε Πουράνα πρέπει να πραγματεύεται τα εξής 5 θέματα: 1. Τη Δημιουργία 2. Την Αναδημιουργία, δηλαδή την περιοδική καταστροφή και ανανέωση των κόσμων 3. Τη γενεαλογία των θεών 4. Τις εποχές του Μάνου, δηλαδή τις μεγάλες περιόδους, που καθεμιά τους ορίζεται από ένα νέο γενάρχη του ανθρώπινου γένους 5. Την ιστορία των γενών, δηλαδή των παλιότερων και των νεότερων βασιλικών οικογενειών, που η αρχή τους ανάγεται στον Ήλιο και τη Σελήνη. Σ’ αυτό το πλαίσιο ενυφαίνεται το ποικίλο μυθικό, διδακτικό τελετουργικό, υμνογραφικό κ.λ.π. υλικό της παράδοσης του Ινδουϊσμού.
11. Ραμάγιανα: Το σημαντικότερο, μετά τη «Μαχαβαράτα», εθνικό έπος των Ινδών και ταυτόχρονα Ιερό βιβλίο του Ινδουϊσμού. Η επίδρασή του στη σκέψη και το πνεύμα ιδιαίτερα της Βόρειας Ινδίας έχει παρατηρηθεί και επισημανθεί από τους ειδικούς πως ξεπερνάει και αυτό ακόμα της Βίβλου στο πνεύμα της Δύσης. Το έργο εκθέτει τους αγώνες του θεού Ράμα, ο οποίος πιστευόταν πως ήταν η 7ηενσάρκωση του θεού Βίσνου, εναντίον του αρχηγού των δαιμόνων Ράξας, τον Ραβάνα. Αποτελείται από 24.000 δίστιχα (σλόκας), έχει δηλαδή υπερδιπλάσια έκταση από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια μαζί. Αποδίδεται στον Βαλνίκι, «τον πρώτο επώνυμο ποιητή των Ινδών», και θεωρείται πως έχει γραφτεί ανάμεσα στον 4ο και στον 3ο αιώνα π.Χ.
12. Σούτρες: Το τρίτο στρώμα της θρησκευτικής λογοτεχνίας των αρχαίων Ινδών, ύστερα από τις «Βέδες» και τις «Βραχμάνες». Πρόκειται για τελετουργικά τυπικά, γραμμένα σε πεζό λόγο και στο ύφος του αφορισμού και προορισμένα να απομνημονεύονται από τους μαθητές. Διακρίνονται σε Σραούτα – Σούτρες, που αναφέρονται στις μεγάλες θυσιαστικές τελετές, σε Γκρύγια – Σούτρες, που πραγματεύονται τους κανονισμούς τελετουργιών που γίνονται στο σπίτι, κατά τη γέννηση, το γάμο, το θάνατο κ.λ.π. και σε Ντάρμα – Σούτρες που κανονίζουν τα σχετικά καθήκοντα σε κάθε περίπτωση.
13. Τάντρας: Ινδικές πραγματείες που ενέπνευσε το ρεύμα του Ταντρισμού, μία από τις αρχαιότερες τάσεις της ινδικής θρησκευτικότητας. Κατά την Ινδουϊστική παράδοση, οι Τάντρας είναι διδακτικές συνομιλίες του θεού Σίβα με τη σύζυγό του Ντέβι, ενώ κατά την βουδιστική παράδοση είναι διαλογισμοί του Βούδα ως ιστορικού προσώπου. Τα κείμενα αυτά παρουσιάζουν ασάφειες στην διατύπωση και στους συμβολισμούς, με πολλές ελλειπτικές προτάσεις, οι οποίες έγιναν επίτηδες, με απώτερο σκοπό να μην είναι χρήσιμα στον αμύητο. Οι Τάντρας είναι συνήθως ανώνυμες, αλλά οι συνόψεις τους και τα ερμηνευτικά υπομνήματα σ’ αυτές είναι έργα επώνυμων συγγραφέων. Υπάρχουν ακόμα και ταντρικές «Ουπανισάδες» άλλα δηλαδή Ινδουϊστικά ιερά κείμενα, ύμνοι και λατρευτικά τυπικά.


1. Εβραϊκή Βίβλος (Παλαιά Διαθήκη): Είναι μια συλλογή από ιερά βιβλία. Η συγκρότηση της συλλογής αυτής που είναι ένα είδος καταλόγου και ονομάζεται «κανόνας» ακολούθησε μια μακρόχρονη και πολύπλοκη πορεία που δεν είναι σε όλες της τις φάσεις γνωστή. Παρότι αρκετά βιβλία της Εβραϊκής Βίβλου, αποτελούν προϊόν συλλογής κειμένων, όπως λόγου χάρη το βιβλίο των «Ψαλμών» που είναι μια συλλογή ύμνων, προσευχών και άλλων ποιημάτων, οι απαρχές της συγκρότησης του «κανόνα» θα πρέπει να τοποθετηθεί τον 5ο αιώνα π.Χ., όπου ο ιερέας και γραμματέας της Ιουδαϊκής κοινότητας, η οποία μόλις είχε συγκροτηθεί μετά από την αιχμαλωσία της Βαβυλώνας, διαμορφώνει την συλλογή των βιβλίων του «Νόμου» (εβραϊκά Τορά) τη γνωστή ως «Πεντάτευχο». Παράλληλα με το «Νόμο» άρχισαν να αποκτούν κανονική ισχύ και συλλογές λόγων των προφητών ή έργων που αναφέρονταν στην δράση τους ή αποδίδονταν σ’ αυτούς, καθώς επίσης και ποιητικές συλλογές ή έργα που περιείχαν σοφά λόγια και ρήσεις κ.λ.π. Μάλιστα όπως μαρτυρεί ο πρόλογος της ελληνικής μετάφρασης ενός βιβλίου της Εβραϊκής Βίβλου, η «Σοφία Σειράχ», ήδη κατά τον 2ο αιώνα π.Χ. είχε συγκροτηθεί μια συλλογή από ιερά κείμενα του Ιουδαϊσμού, που περιλάμβανε τρεις ομάδες βιβλίων: «Νόμος», «Προφήτες» και «Πάτρια» ή «Λοιπά Βιβλία». Ιδού και η αναφορά: «Γι’ αυτό και ο παππούς μου, ο Ιησούς, ασχολήθηκε πάνω από όλα με τη μελέτη του νόμου, των προφητών και των άλλων πάτριων βιβλίων και εξοικειώθηκε με αυτά». Την ύπαρξη μιας ανάλογης συλλογής με τριμερή διαίρεση «Νόμος», «Προφήτες» και «Ψαλμοί»υπαινίσσεται και το δεύτερο ιερό βιβλίο του Χριστιανισμού, η Καινή Διαθήκη, στο Κατά Λουκά Ευαγγέλιο: «Αυτά εννοούσα με τα λόγια που σας έλεγα όταν ήμουν ακόμη μαζί σας, πως δηλαδή πρέπει να εκπληρωθούν όλα όσα είναι γραμμένα για μένα στο νόμο του Μωϋσή, στους προφήτες και τουςΨαλμούς» Λουκ. 24:44. Τελικά ο «κανόνας» της Εβραϊκής Βίβλου παίρνει την οριστική μορφή του το 90 μ.Χ. σε μια ραβινική σύνοδο στην πόλη Ιάμνεια της Παλαιστίνης. Ο «κανόνας» αυτός περιλαμβάνει 39 βιβλία που διαιρούνται σε 3 ομάδες: «Νόμος», «Προφήτες» και «Αγιόγραφα». Η γλώσσα στην οποία γράφτηκαν τα βιβλία της Εβραϊκής Βίβλου είναι η Εβραϊκή, εκτός από ορισμένα τμήματα των βιβλίων Δανιήλ και Έσδρας που είναι γραμμένα στα αραμαϊκά, την γλώσσα η οποία μετά τον 5ο αιώνα π.Χ. έγινε η καθομιλουμένη στο χώρο της Παλαιστίνης. Από τον 3ο αιώνα π.Χ., επειδή πολλοί Ιουδαίοι που ζούσαν εκτός της Παλαιστίνης και ιδιαίτερα στην Αλεξάνδρεια όπου υπήρχε μεγάλη και ακμάζουσα Εβραϊκή κοινότητα, είχαν λησμονήσει την μητρική τους γλώσσα, αρχίζει μια προσπάθεια μετάφρασης των βιβλίων της Εβραϊκής Βίβλου στα Ελληνικά, την διεθνή γλώσσα εκείνης της εποχής, που είναι γνωστή με την επωνυμία «μετάφραση των Εβδομήκοντα» ή «Ο΄», επειδή κατά την παράδοση την μετάφραση την ανέλαβαν να φέρουν εις πέρας 72 (λόγω στρογγυλοποίησης του αποκαλούμε Εβδομήκοντα) σοφοί Ιουδαίοι που γνώριζαν την Ελληνική. Ακολουθεί ο πίνακας με τα βιβλία της Εβραϊκής Βίβλου, πως αποκαλούνται στα Εβραϊκά και δίπλα πως μας είναι γνωστά σε εμάς:

Η Εβραϊκή Βίβλος

ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΝΕΚΡΩΝ 

1. Βιβλίο των Νεκρών: Συλλογή κειμένων, που περιέχουν οδηγίες για καταξιωμένο θάνατο και για το ταξίδι της ψυχής στο υπερπέραν, νοητό βέβαια, σαν χώρο που η ζωή συνεχίζεται. Τέτοια βιβλία είναι γνωστά από διάφορους πολιτισμούς, και από τον αρχαίο ελληνικό, όπου και καλλιεργήθηκε, ως ιδιαίτερο λογοτεχνικό είδος, «η εις Άδου κατάβασις», με αναλυτικές περιγραφές του Κάτω Κόσμου. Από την παγκόσμια παραγωγή έχουν περισωθεί τα βιβλία των Νεκρών της αρχαίας Αιγύπτου, των Μάγιας, του Θιβέτ και του Ισλάμ.
Το αιγυπτιακό αποτελείται από 190 κείμενα, που έχουν ποικίλη έκταση και σημασία και προέρχονται από διαφορετικές εποχές. Σ’ αυτά τα κείμενα αναπτύσσονται κυρίως οράματα του νεκρού σε σχέση με το μυθικό κύκλο του θεού Όσιρη και με την πρακτική της μαγείας.
Το βιβλίο των Μάγιας δεν περιέχει διδασκαλίες αλλά τελετουργικό τυπικό με οδηγίες και προδιαγραφές. Έχει διασωθεί σε 3 χειρόγραφα (Παρισιού, Δρέσδης και Μαδρίτης), που οι Ισπανοί έφεραν από την Αμερική στην Ευρώπη. Σύμφωνα με το βιβλίο αυτό, ο θάνατος δεν είναι τέρμα, αλλά φάση μιας εξέλιξης από τη ζωή στο θάνατο και από τον θάνατο στη ζωή, που πραγματώνεται με μετενσαρκώσεις και προϋποθέτει τη χωρίς εσχατολογικό τέλος ύπαρξη και μεταλλαγή ζωντανών και νεκρών.
Αντίθετα από το βιβλίο των Μάγιας, το βιβλίο του Θιβέτ αποτελεί οδηγό για την απαλλαγή του ανθρώπου από τον κύκλο των μετενσαρκώσεων και την τελική λύτρωση από τη ζωή. Έτσι ο πιστός καθοδηγείται να υπερκεράσει το θάνατο, αντιμετωπίζοντάς τον λυτρωτικό γεγονός. Η γνωστή μορφή του κειμένου είναι του 14ου αιώνα μ.Χ., φαίνεται όμως πως αυτή βασίζεται σε κείμενα του 8ου – 9ου αιώνα μ.Χ., που διέσωζαν παραδόσεις του 4ου – 5ου αιώνα μ.Χ. Το βιβλίο αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την παράδοση του Βουδισμού και του Ταντρισμού. Ο Ταντρισμός είναι μία ακόμη τάση από τις πολλές που υπάρχουν, της ινδικής θρησκευτικότητας που εκφράζεται μέσα από τις θρησκείες του Ινδουϊσμού και του Βουδισμού. Στον μεν Ινδουϊσμό είναι οι διδακτικές συνομιλίες μεταξύ του θεού Σίβα και της συζύγου του Ντέβι, ενώ στον Βουδισμό είναι οι διαλογισμοί του Βούδα ως ιστορικού προσώπου.
Κατά το ισλαμικό βιβλίο, που η συγγραφή του αποδίδεται στον προφήτη Μωάμεθ, ο θάνατος είναι η αρχή νέας ζωής και η ενσώματη ζωή σταθμός ενός μακρινού ταξιδιού της ψυχής. Έτσι για τον πιστό ο θάνατος χάνει την τρομερότητά του και γίνεται ευκαιρία, για να σκεφτεί ο άνθρωπος την παντοδυναμία, το εργαλείο και την δικαιοσύνη του Θεού (Αλλάχ) και προϋπόθεση για να φτάσει στον τελικό προορισμό του.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Εκπαιδευτική Εγκυκλοπαίδεια: Θρησκείες
Αναστάσιος Γιαννουλάτος: Ίχνη από την αναζήτηση του υπερβατικού.
Ελληνική Βιβλική Εταιρεία: Η Αγία Γραφή
Θ.Η.Ε.